Investeer in tijdloze vaardigheden
Investeren in vaardigheden voor het leven gaat het verschil maken om toekomstige crises te kunnen trotseren, meldt de OESO. De OESO Skills Outlook 2021 ‘Learning for Life’ raadt aan om financiële middelen voor herstel van de coronacrisis aan de ontwikkeling van leven lang leren-programma’s te spenderen. Een constant veranderende arbeidsmarkt vraagt om een maatschappelijke visie op leren als een levenslang proces, in plaats van het idee dat leren slechts bij een aantal levensfases hoort. Dit begint bij het stimuleren van een positieve houding tegenover leren, en het in staat stellen van lerenden om een eigen pad uit te stippelen.
Wanneer werkt een leven lang leren?
Volgens de OESO gebruiken succesvolle leven lang leren-systemen verscheidene methoden en aanbieders, en leggen zij sterk de nadruk op inclusie. Een leven lang leren markt is heterogeen: ieder heeft eigen ervaringen en beweegredenen om zich te ontwikkelen, waardoor leerdoelen verschillen per individu. Een divers leeraanbod draagt niet alleen bij aan de onderwijskwaliteit; het hebben van keuzes in het vinden van een leerwijze die bij iemand past werkt ook motiverend. Aanpassingsvermogen en ontvankelijkheid zijn cruciaal voor een leven lang leren-cultuur, waarbij student en onderwijzer betrokken zijn bij het uitstippelen van leerdoelen en methoden. Een systeem waarin formeel en non-formeel leren naadloos in elkaar overlopen, vraagt ook om het aangaan van partnerschappen tussen verschillende vormen van onderwijs, en tussen verschillende sectoren. Zo zouden lerenden makkelijk kunnen navigeren tussen verschillende onderwijsvormen.
Maak vaardigheden zichtbaar en overdraagbaar
Een fragmentatie van het systeem voor formeel en non-formeel leren biedt ruimte tot experimenten voor innovatief onderwijs en verdere ontwikkeling van kwalitatieve leerprogramma’s. Daar moet wel coördinatie en kennismanagement tegenover staan: gericht beleid om systemen voor erkenning, waardering en accreditatie op te zetten, om zo vaardigheden zichtbaar en overdraagbaar te maken. De Skills Outlook ondervindt dat dit in veel OESO-landen nog niet effectief gebeurt. Nationale raamwerken moeten vereenvoudigd en duidelijk gecommuniceerd worden, om zo ook de vertaalslag naar werkgevers te kunnen maken. Daarbij moeten werkgevers aangemoedigd worden te investeren in de vaardigheden van werknemers, bijvoorbeeld door ondersteuningsmaatregelen en prikkels.
Leven lang leren begint bij een positieve leerhouding stimuleren
De OESO waarschuwt voor het bijkomend gevolg van afstandsonderwijs tijdens de coronacrisis, waarbij lage betrokkenheid leidt tot een generatie studenten met een minder positieve verstandhouding tot leren. Niet iedereen beschikt over een stimulerende omgeving om een positieve leerhouding te ontwikkelen. Vooral leerlingen en studenten met een sociaaleconomisch minder bevoorrechte achtergrond, een migratieachtergrond, en jongens raken vaker achterop in de ontwikkeling van basisvaardigheden en leerhoudingen. Het aangewezen zijn op zelfstandigheid en intrinsieke motivatie tijdens de coronacrisis heeft deze kloof nog eens vergroot. De OESO drukt er dus op aan leren als levenslange gewoonte dieper in te bedden van jongs af aan.
Context
De tweejaarlijkse OESO Skills Outlook geeft op basis van vergelijkende analyses van alle OESO-landen aanbevelingen over de vaardigheden van de toekomst. De editie van 2019 voorspelde de noodzaak om in te zetten op digitale vaardigheden, waar Nederland toen in voorop liep. Ditmaal voorziet de OESO onder andere een vraaggroei in groene technologieën en hernieuwbare energie, een huidige vaardighedenkloof waarin leven lang leren-systemen cruciaal zullen zijn om bij- en omscholing aan te bieden. Ook in de EU staat het thema van ‘Learning for life’ op de prioriteitenlijst, met een recente update van de EU-Skills Agenda en de aankomende aanpak op microcredentials, waar nog tot 13 juli een consultatie over open staat. Eind 2021 beoogt de Commissie ook een plan rondom individuele leerrekeningen te lanceren, waarvoor de consultatie open staat tot 16 juli.
