Kennis in de RRF
De Commissie heeft richtlijnen gepubliceerd voor de Herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF); een van de belangrijkste onderdelen van het Europees Herstelfonds NextGenerationEU. Hierin benoemt zij zeven strategische beleidsdomeinen, de zogenaamde ‘flagships’, die moeten bijdragen aan de digitale en groene transitie. Hieronder vallen onder andere:
- het inzetten op duurzame en groene technologieën zoals waterstof en hernieuwbare energie (‘power up’);
- het bevorderen van duurzame technologieën om duurzaam, toegankelijk en slim transport en uitbreiding van het openbaar vervoer te versnellen (‘recharge and refuel’);
- het verbeteren van digitale infrastructuren zoals breedbandtoegang, inclusief 5G en glasvezelnetwerken (‘connect’);
- het inzetten op een Europese digitale data cloud en krachtige, energiezuinige dataprocessors (‘scale-up’);
- het stimuleren van investeringen in hervormingen van de nationale onderwijsstelsel, gericht op digitale vaardigheden en onderwijs- en beroepsopleidingen voor alle leeftijden. De Commissie wil dat de lidstaten hierbij bijzondere aandacht besteden aan kansarme groepen, vrouwen en starters op de arbeidsmarkt en wijst op het belang van het verbeteren van de werkgelegenheid, het aanbieden van voldoende stageplaatsen en het versterken van het beroepsonderwijs (‘reskill and upskill’) .
Nationale hervormingen en investeringen in de flagships
Om aanspraak te kunnen maken op geld uit de RRF, dienen lidstaten een nationaal herstel- en veerkrachtplan op te stellen, waarin zij aangeven hoe ze plan van zijn om het ontvangen budget uit te geven. Naast het feit dat deze nationale investerings- en hervormingsagenda’s moeten aansluiten bij de landenspecifieke aanbevelingen uit het Europees semester, moedigt de Commissie in haar mededeling de lidstaten sterk aan om in hun nationale plannen investeringen en hervormingen in de flagships op te nemen. Daarnaast wil de Commissie dat de RRF ook zal worden ingezet om private investeringen te stimuleren, bijvoorbeeld door synergieën met andere Europese initiatieven, zoals InvestEU of de missies en partnerschappen binnen Horizon Europe.
Verwachte timing
De Commissie roept het Europees Parlement en de Europese Raad op om zo snel mogelijk overeenstemming te bereiken over het voorstel, zodat de RRF op 1 januari 2021 operationeel kan worden. De Europese Rekenkamer (ECA) publiceerde eerder deze week, nog voor het verschijnen van de Commissierichtlijnen, een advies over de voorgestelde opzet en implementatie van de RRF. Hierin erkent zij het potentieel van de faciliteit, maar wijst ze ook op de brede doelstellingen die gedeeltelijk overlappen met andere EU-programma’s. ECA acht een goede coördinatie met andere fondsen en programma’s dan ook noodzakelijk.
Het herstelfonds zelf niet vergeten
De Raad, Commissie en Parlement moeten echter eerst nog tot een akkoord over de nieuwe Europese meerjarenbegroting 2021-2027 en het herstelfonds zien te komen. Om de 750 miljard euro voor het herstelfonds te bekostigen, wil de Commissie geld lenen op de kapitaalmarkt en over meer eigen inkomsten kunnen beschikken. Het Europees Parlement zet sterk in op deze eigen inkomsten en nam eerder deze week een advies aan over het eigenmiddelenbesluit (EMB). Er moet dus echter nog wel tot een akkoord over deze eigen middelen gekomen worden, wat vervolgens ook nog eens door de nationale parlementen van alle lidstaten moet worden bekrachtigd. Ook moeten zowel de Commissie als de nationale ministers van financiën de nationale herstelplannen, die tot ten laatste eind april 2021 door de lidstaten kunnen worden ingediend, eerst nog goedkeuren. Uitbetalingen uit het herstelfonds en de RRF zouden dus nog wel even op zich kunnen laten wachten.
Context
De Commissie publiceert haar richtlijnen voor de RRF als onderdeel van haar jaarlijkse strategie voor duurzame groei, die ook meteen de start van de nieuwe Europees Semester-cyclus inluidt. Het RRF vormt binnen het Europees herstelfonds een van de belangrijkste instrumenten voor Europees herstel, met maar liefst 672,5 miljard euro aan leningen en subsidies. De financiering uit de RRF komt bovenop het budget dat de lidstaten uit de structuurfondsen of andere EU-programma’s ontvangen.
