Afnemende inspraak van studenten
Implementatie van de Europese Hogeronderwijsruimte (EHEA) geeft onvoldoende gehoor aan de behoeften van Europese studenten. Dit blijkt uit het rapport ‘Bologna with Students Eyes 2020’ van de European Students’ Union (ESU). Respondenten van de ESU-enquête slaan alarm over de afname van studenteninspraak bij instellingen voor hoger onderwijs (ho). Studenten beschouwen het Bolognaproces steeds minder als effectieve ondersteunende factor voor hun deelname in het ho. Het rapport toont dat er sinds 2018 minder studenten als gelijkwaardige stem worden betrokken in interne kwaliteitszorgprocessen. De ESU roept op om institutionele strategieën op te zetten die academische vrijheid en autonomie van studenten waarborgen.
Nog een lange weg naar automatische diploma-erkenning
Door aanhoudende verschillen in implementatie van Bologna instrumenten in de EHEA-landen beleven studenten nog geen automatische erkenning van diploma’s. De studentenvakbonden melden dat nationale wetgeving vaak de implementatie belemmert. Daarnaast ziet de helft van de respondenten erkenningsprocedures als discriminerend en niet-transparant. Het Europees kwalificatiepaspoort voor vluchtelingen wordt door de ESU wel beschouwd als een stap in de goede richting en juicht breder gebruik van het paspoort in de EHEA toe. Het initiatief kan de toegankelijkheid van het ho voor ondervertegenwoordigde groepen verbeteren.
Toenemende financiële lasten voor studenten
Het aantal studerenden in de EHEA is de laatste jaren flink gestegen, terwijl overheidsfinanciering voor het ho in veel landen is gestagneerd of zelfs afgenomen, meldt het rapport. De ESU waarschuwt dat overheden hogere collegegelden in toenemende mate inzetten om deze financieringskloof op te lossen. Dit kan langdurige schade aanrichten aan de financiële situatie van studenten en de onderwijskansen voor studenten met een minder bevoorrechte sociaaleconomische achtergrond verkleinen. Financiële drempels zijn de voornaamste belemmering voor studenten die op leermobiliteit zouden willen, maar er uiteindelijk niet voor gaan, blijkt uit de enquête.
Context
Het Bolognaproces is een samenwerkingsverband waarmee de hoger onderwijssystemen van 49 Europese landen dichter bij elkaar worden gebracht in de Europese Hogeronderwijsruimte. De ESU vertegenwoordigt de stem van studenten op Europees niveau. Tussen november 2019 en februari 2020 heeft de ESU gegevens verzameld bij nationale studentenvakbonden in 40 EHEA-landen of studenten tevreden zijn over de implementatie van het Bolognaproces. De enquête gaat onder andere in op medezeggenschap van studenten, kwaliteitszorg en erkenning, mobiliteit en internationalisering, structurele hervormingen, studentgericht leren en financiering van het hoger onderwijs.
