Kansenongelijkheid in het onderwijs
Onderwijssystemen waar leerlingen in een vroeg stadium worden geselecteerd leiden tot meer academische segregatie. Dit is één van de conclusies die Eurydice trekt in het rapport ‘Equity in school education in Europe’. De analyse neemt de maat op van kansengelijkheid in 42 onderwijssystemen van diverse Europese landen. Eurydice heeft geen eenduidig antwoord op hoe kansengelijkheid in het onderwijs kan worden bevorderd, maar concludeert dat hogere overheidsfinanciering een positieve invloed kan hebben, vooral in het basisonderwijs.
Sociaaleconomische achtergrond bepalend
Uit het onderzoek blijkt dat de sociaaleconomische achtergrond grote impact heeft op de leerprestaties van leerlingen binnen onderwijssystemen met veel verschillende niveaus. Naast gelaagdheid in een systeem en vroegtijdige selectie leiden ook een hoge frequentie van zittenblijven en een grote differentiatie in typen scholen en toelatingsbeleid tot academische segregatie. Slechts een kwart van de geanalyseerde onderwijssystemen neemt maatregelen om scholen met een groot aantal leerlingen van minder bevoorrechte sociaaleconomische status te ondersteunen.
Nederlands onderwijs bijzonder geval in Europa
Nederland en Vlaanderen worden als bijzondere gevallen benoemd in het rapport. Waar de Nederlandse en Vlaamse onderwijssystemen tot de meest kansengelijke basisonderwijssystemen behoren in Europa, scoren zij laag op kansengelijkheid in het voortgezet onderwijs. Het Nederlandse onderwijssysteem wordt, net als tien andere onderwijssystemen uit de analyse, gekenmerkt door vroegtijdige selectie en een groot aantal niveaus binnen het voortgezet onderwijs. Nederland blijkt samen met Zwitserland uniek in het feit dat toelatingscriteria bindend zijn voor toegang tot de middelbare school. Ook is vergeleken met andere landen de mogelijkheid om door te stromen gelimiteerd in het Nederlandse systeem.
Context
Eurydice is door de Commissie opgezet om Europese samenwerking op het gebied van onderwijs te ondersteunen en informatie over onderwijssystemen inzichtelijk te maken. Het netwerk bestaat uit nationale agentschappen gevestigd in 38 landen die meedoen aan het Erasmus+-programma. In het betreffende onderzoek analyseert Eurydice diverse aspecten van onderwijssystemen, zoals financiering, toelatingscriteria, typen scholen en ondersteuning voor onder presenterende leerlingen. Eerder concludeerde de OESO dat er in Nederland meer aandacht is gekomen voor diversiteit in het onderwijs, maar dat er nog ruimte is voor verbetering.
