Neth-ER > Onderwijs > TTIP: friend or foe?

Een vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten houdt de gemoederen bezig aan beide zijden van de Atlantische oceaan. Naast het Transatlantic Trade and Investment Partnership, beter bekend als TTIP, werd er onlangs een verdrag gesloten tussen de EU en Canada. Is het verdrag met Canada een blauwdruk voor TTIP? En wat betekent dit voor onderwijs, onderzoek en innovatie?

Onderzoek, innovatie, onderwijs en CETA
De Europese Unie en Canada zijn eind september tot een akkoord gekomen over een vrijhandelsverdrag en een strategisch partnerschapsakkoord. De te verwachten uitkomsten van dit verdrag, het Comprehensive Economic Trade Agreement (CETA) zijn helder omschreven. De handel in goederen en diensten zal met 23% toenemen en het bbp van de Europese Unie zal met twaalf miljard euro per jaar toenemen. Dit is echter niet het enige. Het verdrag heeft ook tot doel om de samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie te intensiveren, waarbij zowel de publieke als private sector betrokken worden.

Het CETA verdrag creëert tevens een raamwerk voor de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties. Dit raamwerk biedt een vierstappenplan waarin deze erkenning tot stand moet komen. In het plan wordt rekening gehouden met de verschillen die tussen vergelijkbare beroepskwalificaties van de EU en Canada kunnen bestaan. Op den duur zal dit betekenen dat afgestudeerden uit de EU gemakkelijker toegang krijgen tot de Canadese arbeidsmarkt, en andersom.

CETA als blauwdruk voor TTIP?
Mogelijkerwijs zal CETA als blauwdruk voor het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) functioneren. DG Trade van de Europese Commissie (EC) geeft aan dat beide verdragen dezelfde doelen hebben. Toch zijn de uitkomsten van de TTIP onderhandelingen niet te voorspellen, aangezien er twee verschillende onderhandelingspartners en andere marktdynamieken in het spel zijn. Hoewel het de ambitie is de TTIP onderhandelingen eind 2015 af te ronden, houdt TTIP de gemoederen wel bezig.

TTIP: vijanden en voorstanders
TTIP is er op gericht bestaande handelsbarrières te verwijderen om zo onnodige kosten weg te nemen. Hierin is het essentieel dat voor producten en sectoren gelijkwaardige standaarden worden ontwikkeld en verschillen in regelgeving waar mogelijk worden weggenomen. Dit zou kunnen betekenen dat de hoge standaarden die de EU kent onder andere op het gebied van veiligheid, milieu, gezondheid en consumentenbescherming zullen worden aangetast. Deze angst werd nadrukkelijk verwoord door de fractie van de Groenen in het Europees Parlement (EP): "TTIP is een akkoord voor en door het bedrijfsleven en bedreigt onze normen." De onderhanderlaars van beide partijen stellen uiteraard dat deze angst ongegrond is; er vinden vele gesprekken plaats met stakeholders en andere direct betrokkenen.

De kandidaat Europees commissaris voor handel, Cecilia Malmström heeft tijdens haar hoorzitting met het EP benadrukt dat er gedurende het hele proces, een open dialoog moet plaatsvinden met alle geïnteresseerden. Ignacio Garcia Bercero, de onderhandelaar van de EU voor TTIP, vermeldde verder dat op het gebied van regelgeving en standaarden de EU en de VS een leidende rol willen spelen op het wereldtoneel. Het is daarmee van groot strategisch belang dat de standaarden en regelgeving in TTIP van hoog niveau zijn. Door het sluiten van dit verdrag zouden namelijk internationale normen kunnen worden vastgelegd.

Onderwijs en TTIP
Lange tijd bleef onduidelijk of TTIP ook het domein van het hoger onderwijs (ho) zou raken. De European University Association (EUA) waarschuwde hier meermaals voor. Volgens de EUA moest het ho geen onderwerp zijn op de onderhandelingstafel, omdat anders het gevaar bestaat dat private onderwijsinstellingen uit de VS ook in de EU zouden kunnen gaan opereren. Na afloop van de zevende onderhandelingsronde kon de EUA opgelucht ademhalen; de onderhandelaars van beide partijen vermeldden dat het onderwijs buiten beschouwing wordt gelaten.

Uit het mandaat van de TTIP onderhandelingen, dat op 9 oktober 2014 werd gepubliceerd, bleek echter dat het verdrag toch een raamwerk moet bieden voor wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties. Het is nog onduidelijk hoe dit raamwerk vorm moet krijgen. Net als in het CETA akkoord zou dit kunnen leiden tot wederzijdse toegang tot een nieuwe arbeidsmarkt voor afgestudeerden.

Onduidelijkheden over onderzoek en innovatie
Tot op heden is het nog niet duidelijk of onderzoek en innovatie, waarvan elementen goed geïntegreerd zijn in het CETA verdrag, ook een plek in TTIP krijgen. Enkel op het gebied van Intellectual Property en hieraan gelieerde terreinen wordt gesproken over een rol voor innovatie. Het blijft hierop dus nog even de vraag of CETA zal functioneren als blauwdruk voor TTIP. Omdat de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties al in de onderhandelingen zijn opgenomen, is het niet onaannemelijk dat CETA ook op het terrein van onderzoek als blauwdruk zal functioneren.

TTIP: friend or foe?
Beide vrijhandelsverdragen zullen, wanneer eenmaal geratificeerd, waarschijnlijk veel economisch voordeel met zich meebrengen. Onderzoekssamenwerkingen kunnen worden geïntensiveerd en afgestudeerden krijgen gemakkelijker toegang tot een veel grotere arbeidsmarkt. Ondank de vrees van tegenstanders gaan de EU en de VS de internationale norm gaan zetten op het gebied van veel standaarden en regelgeving. Deze normen zullen kwalitatief een visitekaartje moeten zijn voor de rest van de wereld.

Door Jip Mennen

Meer informatie
Website: DG Trade
Verdragtekst: Comprehensive Economic Trade Agreement (CETA)
Neth-ER artikel: Handelsverdrag EU en Canada een feit
Website: GroenLinks Vijf bezwaren tegen het vrijhandelsakkoord met de VS
Website: EUA: Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP)
Website: Office of the United States Trade Representative
Website: Directives for the negotiation on the Transatlantic Trade and Investment Partnership between the European Union and the United States of America

TTIP: friend or foe?

Stel uw vraag

Deel dit artikel

Meest gelezen artikelen

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief