03 juli 2025
'Zonder dual-use strijden civiel en defensie onderzoek om dezelfde middelen'

Annabel Hoven
Beleidsmedewerker
Stel uw vraag
Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers
03 juli 2025
Beleidsmedewerker
Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers
Zonder dual-use onderzoek en innovatie (O&I) gaan defensie-investeringen ten koste van civiel onderzoek. Dit zegt een nieuw expert rapport aan de Commissie. Het ontbreken van dual-use O&I mogelijkheden in een volgende kaderprogramma (KP10) is een gemiste kans voor het Europees concurrentievermogen, aldus het rapport. Een tweede expert rapport biedt concreet advies over hoe onderzoeksorganisaties beter ondersteund moeten worden in gebruik van dual-use.
Het financieren van dual-use onderzoek en innovatie (O&I) is de enige manier om te zorgen dat defensie-investeringen niet ten koste gaan van civiel-gefocust onderzoek. De defensieinvesteringen gaan hoe dan ook omhoog en het is naïef om te denken dat dit geen effect zou hebben op civiel onderzoek. Dit blijkt uit het expertrapport ‘Making the most of EU Research and Innovation Investments: rethinking dual-use’. Het rapport van de Expert group on the economic and social impact of research and innovation (ESIR) pleit voor een ‘dual-use by design’ benadering binnen het volgende kaderprogramma. De integratie van dual-use onderzoek binnen het volgende kaderprogramma moet in balans zijn met wetenschappelijke transparantie en nog steeds het principe ‘zo open mogelijk, zo gesloten nodig’ toepassen.
Het blijft moeilijk voor onderzoekers om te identificeren wanneer hun onderzoek dual-use potentieel heeft. Dit blijkt uit een tweede onafhankelijke studie ‘Unlocking the potential of dual-use research and innovation’. Onderzoekers hebben de ethische verantwoordelijkheid om gedurende hun project na te denken over de impact van hun onderzoek, maar hebben hier vaak niet de juiste kennis of ondersteuning voor of kunnen niet overzien hoe hun onderzoek ook een militaire toepassing kan hebben. Dit rapport stelt daarom voor om onderzoeksorganisaties betere ondersteuning te bieden om dual-use O&I te stimuleren, zowel bij het bouwen van capaciteit als door het geven van trainingen aan onderzoekers. Daarnaast stelt het voor om een vlagmechanisme te introduceren, zodat onderzoekers aan het begin of gedurende hun onderzoekkunnen aangeven wanneer er dual-use potentie blijkt te zijn.
In januari 2024 publiceerde de Commissie een witboek over het stimuleren van dual-use O&I in Europa. In dit witboek legde de Commissie drie opties voor: synergiën zoeken gebaseerd op het huidige systeem, dual-use O&I toelaten in het kaderprogramma of het creëren van een nieuw programma voor dual-use. Uit de resultaten van de publieke consultatie bleek het kennisveld te neigen naar de eerste optie, met als argument dat de implicaties van deze verandering nog te onduidelijk zijn. Industriespelers leken eerder te neigen naar de tweede optie. Ondanks de grotere oproep vanuit het kennisveld, heeft de Commissie recent toch stappen gezet richting dual-use in Horizon Europe. Zo kondigde Ursula von der Leyen een amendement aan om de European Innovation Council zowel dual-use als defensietechnologieën te laten financieren. De nieuwe expertrapporten sluiten aan bij het rapport van Heitor, waarin de experts benadrukten dat het onmogelijk is om ‘dual-use’ duidelijk te definiëren: alles kan dual-use potentieel hebben.
Highlighted: Bringing nations, scientists & engineers together to unlock the universe’s secrets
Watch Now: “Global R&I Investments: Insights from Recent EU Reports” Webinar (30 June 2025)
Analyse: Von der Leyen omarmt de wetenschap
REGISTREER NU: Neth-ER event - 'De Brusselse begroting: kennis is macht’