Gevolgen Open Access voor onderzoekers
Er moet aandacht worden gegeven aan de gevolgen van de implementatie van Open Access voor onderzoekers. Dit blijk uit een position paper van CESAER genaamd ‘Open Access in Horizon Europe’ waarin de vereniging haar steun betuigt voor Open Access van wetenschappelijke publicaties binnen Horizon Europe. Zo stelt de vereniging, in overeenstemming met ‘Plan S’, dat onderzoekers en universiteiten de volledige rechten over hun werk moeten behouden. CESAER roept de Europese Commissie op een wetsvoorstel te maken dat onderzoekers het niet-afkoopbare recht verleent hun publiek-gefinancierde en peer-reviewed onderzoeken te delen zonder embargo’s. Daarnaast benadrukt het position paper dat, naast de lezer, ook onderzoekers en universiteiten niet verantwoordelijk moeten zijn voor het bekostigen van de publicatie van onderzoeken. Er moet in plaats daarvan gebruik gemaakt worden van alternatieve manieren van financiering, bijvoorbeeld door in beurzen voor onderzoekers budget in te ruimen voor de kosten van publicatie.
Ontwikkelingen rond Open Access
CESAER moedigt financieringsorganisaties aan zich te houden aan Plan S principes en academisch onderzoek te beoordelen op de kwaliteit daarvan en niet op de titel van het tijdschrift van publicatie of naam van publicist. Zo kunnen onderzoekers de waardering krijgen die zij verdienen, ook wanneer Open Science en Open Access de norm zijn. Ook moedigt de vereniging onderzoekers aan standaard ‘voordrukken’ van artikelen te verspreiden via speciale platformen voordat deze officieel gepubliceerd worden. Dit bevordert de snelle circulatie van toegankelijke wetenschappelijke kennis.
Context
Horizon Europe stelt als voorwaarde dat alle publicaties Open Access gepubliceerd worden, tenzij dat echt niet anders kan. Plan S is gevormd door cOAlition S, een grote groep onderzoekfinanciers die de Open Access publicaties van publiek gefinancierd onderzoek vanaf 2021 verplicht wil stellen.
