Veel steun voor plannen
De Commissie en lidstaten kunnen aan de slag met de Europese Onderzoeksruimte. Nationale overheden hebben in eerste instantie hun steun toegezegd aan vijftien beleidsacties uit de ERA-beleidsagenda 2022-2024. Beleidsactie 2 met regels voor copyright- en data werd in eerste instantie afgeschreven, maar kreeg na aandringen van onderwijsinstellingen uiteindelijk alsnog voldoende steun. Dit zet het totaal op zestien acties. Minstens veertien lidstaten moeten zich achter een ERA-actie scharen, voordat deze kan starten. Een aantal acties kunnen op veel steun rekenen, blijkt nu, waaronder die over het faciliteren van onderzoeksinfrastructuren en onderzoeksmobiliteit binnen de ERA. Twee ERA acties gaan niet door, tenzij lidstaten op een later moment alsnog hun steun uitspreken. Deze acties gaan over het verhogen van nationale investeringen in onderzoek & innovatie (O&I) en het versterken van ondersteunende diensten aan onderzoeksinstellingen, zoals research managers.
Nederland doet actief mee
Nederland onderschrijft het merendeel van de voorgestelde acties, namelijk zestien van de achttien. Het gaat bijvoorbeeld om de ERA acties rondom open science, academische vrijheid en internationale samenwerking. Hiermee is het zeer betrokken bij de ontwikkeling van de Europese Onderzoeksruimte. Nederland heeft geen toezegging gedaan voor de actie gericht op widening-landen en de actie rond O&I-investering. Nederland steunde wel de actie rond research management, die van de overige lidstaten onvoldoende steun kreeg.
Lidstaten zijn verdeeld
De voorkeuren van de andere lidstaten maken duidelijk dat de EU verdeeld is over de koers en prioriteiten van de ERA. Zo heeft Luxemburg de stemming aan zich voorbij laten gaan, en stemmen België en Tsjechië in met alle beleidsacties. Malta en Cyprus kiezen dan weer voor een kwart van de voorstellen.
Context
De Europese Onderzoeksruimte is meer dan twintig jaar geleden opgezet door de Europese Commissie; desondanks is hij nog niet af. In 2020 kwam de Commissie met nieuwe plannen om de ERA kracht bij te zetten. Deze plannen werden besproken met de lidstaten en nader uitgewerkt in het ERA transitieforum, wat eind 2021 leidde tot een Pact voor Onderzoek & Innovatie en bijbehorend bestuurskader met twintig vrijwillige ERA acties. Hiervan zijn er een aantal samengevoegd, waardoor er achttien acties overbleven. De lidstaten hebben nu laten weten welke van deze beleidsacties zij ondersteunen, waarna is gebleken dat zestien acties zijn aangenomen voor in de ERA-beleidsagenda 2022-2024.
Mede geschreven door Vera van Vliet
