31 juli 2017
Beleidsmedewerker
Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers
In 2017 vindt de interim evaluatie van Horizon 2020 plaats en sorteert Brussel al voorzichtig voor op de inrichting van het volgende kaderprogramma (KP9). Deze factsheet biedt een overzicht van dit proces.
Let op: deze factsheet dateert van juli 2017. We houden u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in onze dossiers KP9 en Horizon 2020.
De evaluatie van Horizon 2020 is omvangrijk, alle instrumenten en initiatieven worden nader bekeken. De uitkomsten van de evaluatie zullen geen grote wijzigingen voor Horizon 2020 meebrengen. Al wijst de verordening die Horizon 2020 heeft ingesteld er op dat de evaluatie wel effect kan hebben op de verdeling van het geld en prioriteiten binnen het programma. In de laatste werkprogramma’s van Horizon 2020 worden ook verschillende pilots gestart, als een soort proefballonnen voor KP9. De resultaten van de evaluatie door de Europese Commissie, de stakeholderconsultatie, het Lamy-rapport en de Bohemia-studie zullen die voeden in de gedachten over KP9 worden hieronder besproken.
De Europese Commissie heeft een uitgebreid document gepubliceerd met een evaluatie van de verschillende instrumenten binnen Horizon 2020. Hieruit blijkt dat Horizon 2020 een aantoonbare Europese toegevoegde waarde heeft, maar heeft een verviervoudiging van het budget nodig is om alle excellente projectvoorstellen te financieren. Uit de resultaten van de evaluatie blijkt verder dat er grote interesse is voor Horizon 2020-projecten, wat is te zien aan de hoge deelname voor de calls. Wel moet er meer aan gedaan worden om onderzoek en innovatie dichter bij de burger te brengen. Deelname van derde landen is afgenomen vergeleken met het vorige kaderprogramma. Ook is er meer samenhang in de structuur van Horizon 2020 dan bij het Zevende Kaderprogramma, maar er zijn nog teveel verschillende instrumenten.
Horizon 2020 heeft een grote schare fans, maar liefst 88% van de deelnemers aan Horizon 2020 is tevreden of zelfs erg tevreden over het programma. Dit blijkt uit de resultaten van de stakeholderconsultatie, die begin 2017 plaatsvond en waaraan bijna 3.500 bijdragen zijn geleverd. Ook Neth-ER heeft van zich laten horen in deze consultatie. Wel wordt ook door de stakeholders het programma ingewikkeld gevonden en zouden er teveel verschillend instrumenten zijn. Verder is er een breed gedeelde roep om meer budget om tegemoet te komen aan de lage slagingscijfers. Er zou ook volgens de stakeholders meer aandacht moeten zijn voor de behoeften van burgers en market creating innovation. Verder is er verbetering mogelijk in de evaluatie van projectvoorstellen en de feedback die gegeven wordt en zijn er zorgen over de dalende internationale samenwerking. Tenslotte zijn de synergieën met andere Europese financieringsprogramma’s, zoals de Europese Structuur- en Investeringfondsen, vooralsnog te onduidelijk.
De Lamy-groep, die de Commissie adviseert over de impact van Horizon 2020, concludeert dat onderzoek en innovatie (O&I) tot prioriteit moet worden gemaakt moet worden in Europese en nationale begrotingen. Daarom moet het budget van het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek en innovatie na 2020 (KP9) verdubbeld worden tot 120-160 miljard euro. Verder moet de Europese Commissie het Europees innovatiebeleid doorontwikkelen om innovatie en impact meer te stimuleren. De officiële naam voor de Lamy-groep is de High Level Group on maximising the impact of EU Research & Innovation Program. Het door hen uitgebrachte rapport heet "Lab - Fab - App: Investing in the European future we want".
Om maatschappelijke problemen aan te pakken zijn onderzoek en innovatie cruciaal, aldus de uitgebreide samenvatting van het New Horizons-rapport van het Bohemia Consortium. Het Consortium presenteert twee scenario’s als toekomstbeeld van de wereld in 2030-2040. Acht basisprincipes worden gegeven als aanbevelingen voor het toekomstig Europees O&I-beleid. Het rapport is onderdeel van het Bohemia-project, een toekomstverkenning in opdracht van de Europese Commissie. De uitkomsten van het project zijn bedoeld om bij het vormgeven van KP9, het nieuwe onderzoeksprogramma na Horizon 2020.
Zowel de resultaten van de evaluatie van de Europese Commissie, de stakeholderconsultatie, het Lamy-rapport als de Bohemia-studie onderstrepen het belang van onderzoek en innovatie voor Europa en het belang van een groot budget om gebruik te maken van Europa’s onderzoeks- en innovatiepotentieel. Verder is er veel aandacht voor impact van onderzoek op de maatschappij en de behoefte aan market-creating innovatie. De pilot met de European Innovation Council in Horizon 2020 zou hier een bijdrage aan moeten leveren.
In het najaar van 2017 zal de Commissie een mededeling presenteren met haar reactie op bovenstaande input (de stakeholderconsultatie, het Lamy-rapport en de Bohemia-studie). Dit zal ook belangrijk zijn voor de opzet van KP9. In het voorjaar van 2018 zal de Europese Commissie een publieke consultatie openen om input van belanghebbenden te verzamelen over KP9. Het voorstel voor KP9 wordt verwacht in het najaar van 2018. KP9 moet in 2021 van start gaan. Met de verkiezingen voor het Europees Parlement en het aanstellen van een nieuwe Europese Commissie in 2019 is dit een krappe tijdlijn. Dit zal naar verwachting extra tijdsdruk zetten op de onderhandelingen in de Raad en het Europees Parlement.