Strengere Europese regels voor het gebruik van dual-use-technologieën maken een uitzondering voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Hierdoor worden onderzoekers gespaard van de zwaarste beperkingen in de uitwisseling van kennis met niet-EU landen. Om onderzoekers wegwijs te maken in de regels die wél voor hen gelden, worden richtlijnen opgesteld.

Fundamenteel onderzoek (deels) uitgezonderd van dual-use-beperkingen

Uitzondering voor de wetenschap

Europa legt nieuwe eisen op aan de handel in dual-use-technologieën met niet-Europese landen, maar spaart onderzoekers enigszins. Er wordt een uitzondering gemaakt voor wetenschappers die technische assistentie leveren in het buitenland, mits zij dat doen in het kader van fundamenteel wetenschappelijk onderzoek (“basic scientific research”) of als de kennis al publiek beschikbaar is (“in the public domain”). Dat hebben het Parlement, de Raad en de Commissie besloten in de onderhandelingen over een update van de huidige regels uit 2009. De update omvat onder meer nieuwe afspraken voor cybersurveillance, cryptografie en samenwerking tussen de lidstaten.

Welke regels gelden wel voor onderzoekers

De uitzondering daargelaten gelden de nieuwe regels wel degelijk voor onderzoekers. Wetenschappers maken in hun werk immers vaak gebruik van geavanceerde technologieën en wisselen regelmatig kennis en informatie uit met het buitenland. Voorbeelden van situaties waarin de regels wel van toepassing zijn, zijn samenwerking met niet-Europese onderzoekers in een project over dual-use­-technologieën of deelname aan een conferentie. Om duidelijkheid te scheppen, zullen de lidstaten en de Commissie extra voorlichting geven aan de academische en onderzoeksgemeenschap met gerichte richtlijnen, waarvoor al een concept voorligt ter consultatie tot en met 30 november.

Context

Dual-use-technologieën, ook wel technologieën voor tweeërlei gebruik, zijn technologieën die zowel een civiele als een militaire toepassing kunnen hebben. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om vliegtuigmotoren die een raket kunnen aandrijven, maar net zo goed om software of technische gegevens. Uit veiligheidsoverwegingen is de handel in deze producten aan banden gelegd. Op Europees niveau wordt sinds 2016 gesproken over nieuwe regels, met bijzondere aandacht voor het gebruik door onderzoekers. Tot 30 november vraagt de Commissie om feedback op de richtsnoeren voor onderzoekers.