Samenhang kent meerdere obstakels
De synergieën tussen het Horizon Europe-programma en het cohesiebeleid kennen nog vele obstakels. Dit blijkt uit een rapport van het Europees Parlement. De twee instrumenten zijn onder andere niet goed op elkaar afgestemd op het gebied van structuur en doelen. Door de aanwezigheid van verschillende financieringsprogramma's en samenwerkingsverbanden ontstaan silo’s. Dit leidt tot overlappende initiatieven, elk met hun eigen regels en voorwaarden. Ook schiet de samenwerking tussen de lidstaten en de Commissie tekort.
Voorbeelden van synergieën
Het rapport benoemt meerdere voorbeelden van synergieën tussen de twee instrumenten, die door deze problemen niet optimaal werken, zoals de Seal of Excellence. Verder benoemt het Parlement ook dat er nog amper sprake is van neerwaartse synergieën. Hierbij worden cohesiefondsen gebruikt om te investeren in de resultaten van Horizon-projecten. Betrokkenen zoals onderzoekers en overheden ondervinden hier een gebrek aan kennis en expertise om bureaucratie aan te pakken.
Aanbevelingen over harmonisatie en samenwerking
Het Europees Parlement doet ook enkele aanbevelingen om de synergieën te verbeteren. Zo moet de regelgeving tussen de twee programma's meer geharmoniseerd en vereenvoudigd worden. Overlap van initiatieven moet bijvoorbeeld voorkomen worden. Onderzoekers moeten meer flexibiliteit krijgen, door beter rekening te houden met verschillende beleidscycli en de timing van calls. Dit vergroot de kans dat ze hun project kunnen aanmelden. Verder moet op alle overheidsniveaus de coördinatie en samenwerking verbeterd worden om synergieën te stimuleren.
Context
Horizon Europe is een fonds van ongeveer 95 miljard euro van de EU voor onderzoek en innovatie. Het cohesiebeleid van de EU bestaat uit meerdere fondsen waarvan sommige ook gericht zijn op innovatie. EFRO is het grootste cohesiefonds en heeft in het cohesiebeleid het meeste geld beschikbaar voor onderzoek en innovatie. Projecten uit Horizon Europe met een Seal of Excellence kunnen bijvoorbeeld financiering aanvragen uit fondsen van het cohesiebeleid. Eerder in 2022 bracht de Europese Rekenkamer een rapport uit over de synergieën tussen het vorige Horizon-programma en het cohesiebeleid. De Rekenkamer wees er toen ook op dat de synergieën nog niet voldoende werden benut.
Mede geschreven door Dave Bosch.
