Wet voor bescherming van kennis
Om de status van universiteiten als onafhankelijke onderwijs- en onderzoeksinstellingen veilig te stellen moet er een Digital University Act komen. Dat stelt Karen Maex, rector magnificus van de Universiteit van Amsterdam, voor aan de Europese Commissie in haar Diesrede ‘Bescherm de onafhankelijke en publieke kennis’. De wet moet de rol van universiteiten en bibliotheken als vitale bouwstenen voor de organisatie van kennis beschermen tegen de druk van grote technologiebedrijven. Volgens Maex reikt de wetgeving van de Digital Services Act, ofwel Wet inzake digitale diensten, niet ver genoeg.
Oproep aan de Commissie
Maex vraagt Mariya Gabriel, Europees commissaris voor kennis, en Margrethe Vestager, uitvoerend vicepresident voor digitalisering, een agenda te ontwikkelen die universiteiten publieke opslag en toegang tot onderzoekdata laat organiseren, vrije toegang tot wetenschappelijke publicaties garandeert, universiteiten controle geeft over de gebruiksdata van onderzoeksinstrumenten en onderzoekers toegang geeft tot platformdata. Ze pleit hiermee de toekomst van kennis niet over te laten aan zakenmensen die belangrijke beslissingen achter gesloten deuren nemen.
Context
De Digital Services Act werd voorgesteld door de Commissie om gebruikers te beschermen tegen een snel moderniserende wereld waarin een paar grote platformen de digitale economie beheersen en optreden als particuliere wetgevers. Voor het eerst komen er gemeenschappelijke regels voor de verplichtingen en verantwoordingsplicht van digitale intermediairs in de hele EU. Voor dat zo ver is, zijn we wel een aantal jaren verder. Het voorstel van de Commissie zal eerst besproken worden door de Raad en het Parlement, alvorens zij de onderhandelingen over de wet kunnen starten. ScienceEurope, een koepel waartoe ook NWO behoort, waarschuwde onlangs voor mogelijke ongewenste gevolgen van de Digital Services Act voor onderzoek & innovatie.
