Blij met de top-up, maar had het niet toch nog wat meer mogen zijn?
Enerzijds reageert de Europese kennissector over het algemeen opgelucht over het voorziene extra budget voor de Europese flagship-programma’s zoals Horizon Europe en Erasmus+. Vele koepels bedanken dan ook het Europees Parlement expliciet in hun strijd voor meer geld voor kennis. Hierbij moet overigens ook benadrukt worden dat het EP het voorstel dat op tafel lag, niet zelf kon wijzigen en dus strategisch te werk moest gaan in de moeizame onderhandelingen. Anderzijds blijft er toch grote teleurstelling over het feit dat eerder uitgesproken ambities voor de desbetreffende programma’s bij lange na niet gehaald worden. Daar waar de Raad tevreden kan zijn - zij moet immers haar in juli dit jaar bereikte akkoord niet openbreken - lijkt het er voor sommigen op dat er voor kennis alleen maar kruimels overblijven.
EP tevreden na moeizame strijd
Een dag na de totstandkoming van het akkoord verwelkomden de Europarlementariërs het nieuwe compromis tijdens hun plenaire sessie. Voorzitter van de commissie BUDG in het EP, Johan Van Overtveldt, verwelkomde het feit dat het EP uiteindelijk de onvermurwbare positie van de Raad had weten open te breken, hierbij meer financiering in de wacht slepend voor de Europese flagships. In eerdere reacties gaf hij al aan trots te zijn op het resultaat waar zijn onderhandelingsteam zo hard voor heeft moeten vechten. Ook Jan Olbrycht, rapporteur MFK in het EP, en MEP Christian Ehler, commissie ITRE, gaven aan dat ze na moeizame onderhandelingen tevreden waren dat er uiteindelijk toch nog meer geld naar de kennisprogramma’s zal gaan.
LERU: 'they couldn’t care less’
Kurt Deketelaere, secretaris-generaal van de League of European Research Universities (LERU) spreekt in zijn opiniestuk duidelijke taal: met dit teleurstellende bedrag geven de Europese regeringsleiders aan dat kennis voor hen geen prioriteit heeft. In plaats van echt te investeren in onderzoek en innovatie, zijn de top-ups minimaal en moet er bovendien een oplossing worden gezocht in eventuele inkomsten uit boetes die bedrijven aan de EU moeten betalen als ze de mededingingsregels overtreden (een van de voorgestelde Own Resources – noot van de redactie) en herverdeling van bepaalde fondsen. Juist in een tijd waarin de rol van kennis zo centraal staat, is dit volgens Deketelaere maar moeilijk te bevatten. Daarnaast wijst hij op het feit dat dit bescheiden bedrag ook nog onderling verdeeld zal moeten worden binnen Horizon. Voor LERU liggen de prioriteiten hier zonder twijfel bij voldoende financiering voor de ERC en MSCA, die volgens de koepel dan ook de volledige 4 miljard euro zouden moeten ontvangen.
EUA: blij met HEU als prioriteit, maar ook een gemiste kans
De European University Association (EUA) geeft aan blij te zijn met de extra top up voor zowel Horizon als Erasmus. Dat hierbij Horizon Europe prioriteit lijkt te krijgen – zo ontvangt het programma de grootste top-up – en dat het akkoord een goed signaal is voor een tijdige start van de programma’s, beschouwt zij als positief. Toch vindt de EUA dat het huidige akkoord nog altijd tekort schiet en dat het een gemiste kans is voor Europa. Gezien de grote uitdagingen waar het continent voor staat, zeker na de Covid-19 pandemie, was een ambitieuzere aanpak, inclusief bijbehorende investeringen op zijn plaats geweest. Tot slot wijst ook de EUA erop dat de interne budgetverdeling nu cruciaal zal zijn; ook zij pleit voor voldoende financiering voor ERC en MSCA.
EARTO blij met extra aandacht voor O&I
In een eerste reactie verwelkomt de European Association of Research and Technology Organisations (EARTO) het politiek akkoord en de extra aandacht voor O&I die het met zich mee heeft gebracht. De koepel dankt het EP voor haar inzet en kijkt uit naar een tijdige start van de Europese programma’s. In een later gepubliceerd persbericht gaat EARTO specifiek in op de top-up voor Horizon Europe. Hierin roept EARTO de EU-instellingen op minstens 60% van het totale budget van Horizon Europe te besteden aan Pijler 2. Volgens hen is Pijler 2 cruciaal voor het behalen van de Europese beleidsdoelen, waaronder de digitale- en groene transitie.
Ook The Guild zet in op pijler 1
Ook The Guild publiceerde ondertussen een officieel statement. Zij dankt het EP en herhaalt haar oproep om meer te investeren in fundamenteel onderzoek. Net als LERU pleit zij voor een integrale inzet van de 4 miljard euro voorzien voor Horizon binnen pijler 1, Excellent Science. Ook moet er via het herstelfonds NextGenerationEU volgens de koepel meer geld aan fundamenteel onderzoek worden toegewezen. Tot slot wijst ze opnieuw op het belang van transparantie en eerlijkheid met betrekking tot de bijdrages van geassocieerde landen; zo mogen programma’s zoals de ERC en MSCA hun budgetaandeel niet verliezen als resultaat van een mogelijke herverdeling van deze bijdrages.
Ook Neth-ER heeft gemengde gevoelens
Ook Neth-ER verwelkomt de extra bedragen voorzien voor de kennisprogramma’s en waardeert de inzet van het EP en de Europese kennissector in de strijd voor meer budget. Echter, de uiteindelijke bedragen halen het niet bij de eerder uitgesproken ambities van zowel de Commissie, het EP alsook de herhaalde oproepen vanuit de kennissector zelf. Neth-ER roept de Europese instellingen op om nu vaart te zetten achter de verdere uitwerking van het akkoord, zodat na officiële bekrachtiging ervan zo snel mogelijk van start kan worden gegaan met de nieuwe programma’s. Wat de interne budgetverdeling voor Horizon Europe betreft benadrukt zij het belang van voldoende budget voor pijler 1 en 2.
Context
De Raad en het Europees Parlement kwamen na maandenlange onderhandelingen op 10 november tot een politiek akkoord over het MFK en bijbehorend herstelfonds. Hierbij wordt een extra bedrag van 16 miljard euro voorzien, waarvan 15 miljard toegewezen zal worden aan de Europese flagship-programma’s, waaronder Horizon Europe en Erasmus+, maar ook Creative Europe, InvestEU en het nieuwe Europese gezondheidsprogramma EU4Health.
