De Europese Commissie heeft tips en tricks gepubliceerd voor onderwijsaanbieders die te maken hebben of krijgen met Oekraïense vluchtelingen. De Commissie benadrukt dat het vluchtelingenonderwijs niet alleen gericht moet zijn op leervaardigheden, maar juist ook op het leren van sociale en emotionele vaardigheden. In de publicatie worden zeven verschillende gebieden uitgelicht die onderwijsinstellingen kunnen helpen bij het opvangen en opnemen van Oekraïense scholieren.


Nieuwe handreiking van de Commissie helpt onderwijs met komst van Oekraïense vluchtelingen

Speciale aandacht voor sociale en emotionele vaardigheden

Bij onderwijs aan Oekraïense vluchtelingen is er extra aandacht nodig voor sociale en emotionele vaardigheden. Dit blijkt uit een publicatie van de Commissie. De publicatie, die de komende periode wordt aangevuld met meer voorbeelden, benadrukt dat inclusie van Oekraïense vluchtelingen niet alleen om leren gaat. De Commissie concludeert dat inclusie in het onderwijs het beste werkt als er een balans is tussen leervaardigheden, sociale vaardigheden en emotionele vaardigheden.

Tips en tricks op zeven gebieden   

Om een balans tussen de vaardigheden te bereiken, is een alomvattende aanpak nodig, die elementen combineert van zeven gebieden. Binnen deze zeven gebieden geeft de Commissie concrete tips die moeten bijdragen aan de inclusie van gevluchte Oekraïense scholieren.

  • Ontvangst en toegang, zoals het uitbreiden van de capaciteit en het wegnemen van administratieve, juridische en financiële barrières. Ook noemt de Commissie de mogelijkheid om een kennistest af te nemen om in te kunnen spelen op de kwaliteiten van gevluchte leerlingen. De inzet van online lesmaterialen uit de COVID-19 tijd wordt aangemoedigd.
  • Instellingen en personeel voorbereiden op vluchtelingen. Dit kan bijvoorbeeld door tijdig het personeelsbestand uit te breiden, te zorgen voor training en begeleiding en door samen te werken met experts.
  • Onderwijssystemen voorbereiden op Oekraïense leraren en personeel, bijvoorbeeld door het aanbieden van een fast track voor leraren met een vluchtelingenstatus, of het aanbieden van een Oekraïense taalcursus. Begin april gaf de werkgroep EU Education Solidarity Group for Ukraine al tips over het erkennen en aannemen van Oekraïense leraren.
  • Gerichte activiteiten ter bevordering van de inclusie van vluchtelingenkinderen in het onderwijs. De Commissie geeft hiervoor als tip om verschillende leermethodes toe te passen (blended learning), of om individuele (psychologische en sociale) ondersteuning te bieden aan gevluchte leerlingen.
  • Contact zoeken met vluchtelingenfamilies en -gemeenschappen om ouders van de nodige informatie te voorzien. Dit kan bijvoorbeeld door psychologische ondersteuning in de Oekraïense taal aan te bieden of door het organiseren van activiteiten voor het hele gezin. Daarnaast moedigt de Commissie ook synergieën aan tussen verschillende beleidsvelden, zoals gezondheid, werk en huisvesting.
  • Langetermijnmaatregelen om inclusiviteit te promoten door de achtergrond van een leerling te zien als toevoeging in plaats van een beperking. Dit kan volgens de Commissie bereikt worden door bewustwording van taalverschillen. Ook maatregelen tegen discriminatie en segregatie op school worden door de Commissie aanbevolen.
  • Tips specifiek voor voorschools onderwijs en de kinderopvang. De Commissie benoemt dat er ook speciale aandacht nodig is voor de kinderopvang en de crèche in de vorm van onder andere meer personeel en financiële ondersteuning.

Context

De Commissie bekijkt sinds het begin van de oorlogsuitbraak per programma wat de mogelijkheden zijn qua sancties en ondersteuning. Eind maart versoepelde de Commissie al de regels van Erasmus+, zodat het programma breder ingezet kan worden voor opvang van vluchtelingen. Rusland is tot nader order volledig uitgesloten van zowel Horizon Europe en Erasmus+. Ook individuele wetenschappers en instellingen schieten te hulp, bijvoorbeeld via Science for Ukraine. Recent lanceerde de Commissie de EU Skills Profile Tool, waarmee vluchtelingen inzicht kunnen krijgen in hun vaardigheden om zodoende een baan of leerplek te kunnen vinden. Ook activeerde de lidstaten de Richtlijn Tijdelijke Bescherming, wat de lidstaten verplicht om werk te maken van tijdelijke bescherming voor vluchtelingen. Personen jonger dan 18 jaar moeten door deze richtlijn toegang krijgen tot onderwijs onder de zelfde omstandigheden als inwoners van het land van aankomst. De houding van de Commissie is gefocust op integratie en inclusie, waar de focus in vergelijkbare gevallen uit het verleden vooral gericht was op opvang.