Akkoord op cohesiepakket
Het Europees regionaal beleid voor 2021-2027 kan officieel van start nu ook het Parlement het zogenaamde cohesiepakket heeft goedgekeurd. Dit staat in een persbericht van het Parlement. Het aangenomen pakket bestaat uit de overkoepelende Verordening Gemeenschappelijke Bepalingen die de algemene spelregels vastlegt en de Verordeningen voor het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) & het Cohesiefonds (CF), naast die voor Europese territoriale samenwerking (Interreg). Eerder keurde het Parlement het Europees Sociaal Fonds+ en het nieuwe Fonds voor een rechtvaardige transitie al goed. De start van de EFRO- en Interreg-programma's laat nog even op zich wachten in Nederland, de aanvang wordt voor de meeste programma’s eind 2021 of begin 2022 verwacht. In twee Kamerbrieven maakte het Nederlandse kabinet alvast de middelenverdeling bekend van EFRO en Interreg.
Nieuwe voorwaarden
De lidstaten van de Europese Unie zullen in de nieuwe programmaperiode aan verschillende voorwaarden moeten voldoen om aanspraak te maken op financiering. Zo moet binnen het EFRO (inclusief Interreg) en Cohesiefonds ten minste 30 procent van de gelden worden besteed aan klimaatacties, de circulaire economie en investeringen in duurzame groei en werkgelegenheid. Bovendien moeten gefinancierde projecten voldoen aan het ‘do no significant harm’-principe. Ook zullen lidstaten alleen financiering ontvangen als ze het Handvest van de grondrechten van de EU, de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de VN en het klimaatakkoord van Parijs naleven en zich inzetten voor gendergelijkheid en het tegengaan van discriminatie.
Nieuw instrument: I3
Voor de programmaperiode 2021-2027 is binnen EFRO een nieuw instrument opgezet: het Interregional Innovation Investment Instrument. Dit instrument heeft tot doel interregionale innovatieprojecten op te schalen en naar de Europese markt te brengen. Op deze manier wordt de ontwikkeling van Europese waardeketens gestimuleerd. Het instrument zal interregionale projecten tussen gezamenlijke slimme specialisatiegebieden ondersteunen met advies en financiering. Een ander deel van het budget gaat naar ondersteuning en capaciteitsopbouw voor waardeketens in minder ontwikkelde Europese regio's. Recentelijk vormde de Commissie een expertgroep die hen gaat adviseren bij de uitrol van het initiatief. Vanuit Nederland zitten vertegenwoordigers van het Vanguard Initiative en het Ministerie van Economische Zaken in de groep.
Context
Het regionaal beleid is gericht op alle regio’s en steden in de Europese Unie en is bedoeld om de werkgelegenheid, de concurrentiepositie van ondernemingen, economische groei en duurzame ontwikkeling te ondersteunen en de levenskwaliteit van burgers te verbeteren. Een bijkomend doel is het creëren van meer cohesie tussen de regio's, onder andere door economische verschillen te verkleinen. De Europese structuur- en investeringsfondsen vormen met 330 miljard euro voor de komende zeven jaar een van de grootste kostenposten binnen de Europese meerjarenbegroting. In december bereikten de Raad en het Parlement al een politiek akkoord over de verschillende Verordeningen binnen het regionaal beleid. Door het late akkoord op het Meerjarig Financieel Kader loopt de implementatie van de verschillende fondsen vertraging op. Het fonds React-EU, dat onder het herstelfonds NextGenerationEU werd opgericht, biedt echter soelaas en vormt een brug tussen de huidige en vorige programmaperiode. Nederland ontving de gelden van dat fonds onlangs al.
