Op weg naar een interne markt met een vijfde vrijheid
De weg naar een echte interne markt bevat een vijfde vrijheid. Dit laat Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, weten in haar jaarlijkse State of the European Union speech aan het Europees Parlement. In haar toespraak kondigt zij een Single Market Roadmap die moet werken aan het vervolledigen van de interne markt tegen 2028. De vijfde vrijheid voor kennis en innovatie, zoals ook benoemd door Enrico Letta, is hier een onderdeel van. Ondanks dat de European Research Area Act ook gepland staat voor 2026 en deze zou de vijfde vrijheid zou moeten verzekeren, was deze niet terug te vinden.
“This is why we will present a Single Market Roadmap to 2028. On capital, services, energy, telecoms, the 28th regime and the fifth freedom for knowledge and innovation. Only what gets measured, gets done.”
Choose Europe: van startups tot onderzoekers
Op vlak van onderzoek en innovatie, kreeg het reeds aangekondigde Choose Europe initiatief dan ook aandacht van de Commissievoorzitter. Hoewel het initiatief in eerste instantie werd aangekondigd als initiatief om getalenteerde onderzoekers naar Europa te trekken en hier te houden, gebruikt Von der Leyen de catchphrase nu ook in het kader van startups en scaleups: ook de beste startups en scaleups moeten voor Europa kiezen. In haar letter of intent geeft ze aan dat op gebied van O&I het 28e regime en de Innovatie Act wel een sleutelprioriteit vormen voor 2026.
Een onafhankelijk, concurrerend Europa
Over het algemeen had Von der Leyen een duidelijke hoofdboodschap: er is nood aan Europese eenheid en besef van urgentie. Hier ligt met name de aandacht op defensie en concurrentiekracht. De Commissie wil zo snel mogelijk aan de slag met defensiesamenwerkingsprojecten met duidelijke doelen voor het opschalen van de Europese defensie-industrie tegen 2030. Hiervoor zal het zelfs met een speciaal Europees defensiesemester komen. Qua concurrentiekracht, haalt Von der Leyen ook het nieuwe concurrentiefonds en het volgende kaderprogramma aan, maar geeft verder geen extra informatie. Het komende jaar wil de Commissie vooral inzetten op digitale en schone technologieën, met een Industrial Accelerator Act en een EU Cloud and AI Development Act.
Drone-alliantie met Oekraïne en sancties voor Israël
Net als in voorgaande jaren, stond Von der Leyen stil bij de oorlog in Oekraïne. Ze benadrukte dat de EU Oekraïne zal blijven ondersteunen. Hierbij kondigt ze een drone-alliantie met Oekraïne aan. Hiervoor zal het 6 miljard euro via Extraordinary Revenue Acceleration leningen voor gebruiken. Daarnaast nam Von der Leyen de tijd om stil te staan bij de oorlog in Gaza. Ze benoemde hierbij dat de Commissie al actie heeft proberen te ondernemen door een voorstel om Israëls deelname aan Horizon Europe deels te schrappen. De Commissie wil daarnaast meer maatregelen nemen, inclusief sancties tegen extremistische ministers en het deels schorsen van handelsovereenkomsten met Israël.
Een media-letterwijs Europa, maar (bijna) geen onderwijs
Ondanks de sterke aandacht die de Commissie leek te hebben voor vaardigheden in het nieuwe mandaat, valt zowel dit onderwerp als onderwijs in zijn geheel ver te zoeken. Qua sociale zaken focuste de Commissievoorzitter vooral op de huisvestigingscrisis en armoede. Wel wil Von der Leyen de media-geletterdheid van de Europeanen beter ondersteunen, iets wat ook terugkwam in de Union of Skills. Dit zal gebeuren via een Media Resilience Programme, dat ook ondersteuning moet bieden aan onafhankelijke journalistiek. Gelukkig krijgen vaardigheden wel een beetje aandacht in de letter of intent waarin het Skills Portability Initiative terug valt te vinden.
Context
De voorzitter van de Europese Commissie geef ieder jaar een State of the European Union (SOTEU) toespraak voor het Europees Parlement. Hierin schetst ze de prioriteiten voor het komende jaar. Deze SOTEU was de eerste toespraak voor Ursula von der Leyen in haar tweede termijn, gezien in 2024 de Commissie nog niet gevormd was. Gepaard met haar speech, schrijft de Commissievoorzitter een letter of intent aan de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, en de regeringsleider van het huidige voorzitterschap van de Raad, in dit geval Deense premier Metta Frederiksen.
Copyright Foto: © European Union 2025 - Source : EP
