Erasmus+: geopolitiek instrument
Het Erasmus+ programma speelt een steeds belangrijkere rol in de strategische partnerschappen van de EU, concluderen wetenschappers van Portugese universiteiten in Minho en Évora in het wetenschappelijke artikel ‘Soft Power in the European Union’s Strategic Partnership Diplomacy: The Erasmus Plus Programme’. Vooral als relaties op het hoogste politieke niveau zijn bevroren, zoals met Rusland, zorgen bilaterale samenwerking via Erasmus+ en contacten tussen Erasmus+ alumni ervoor dat partnerschappen in leven worden gehouden. In een snel veranderende multipolaire orde neemt bovendien het belang van onderwijsdiplomatie toe als een manier om invloed te winnen. Onderwijssamenwerking is daarbij geschikt omdat het wordt beschouwd als een universele waarde.
Persoonlijke contacten zijn soft power
Het onderhouden van persoonlijke contacten is een van de vastgelegde doelen in de Globale Strategie voor het buitenlandbeleid van de EU uit 2016. Gezien de studenten- en stafuitwisseling buiten Europa via Erasmus+ en Erasmus Mundus masters blijft groeien is het volgens de onderzoekers relevant om de impact van Erasmus+ binnen strategische partnerschappen te evalueren. De onderzoekers stellen dat er nog stappen kunnen worden gemaakt met betrekking tot de bekendheid van het programma in partnerlanden. De lancering van het EU Alumni initiatief is een goed voorbeeld van hoe Europa's investeringen in studenten over de hele wereld geëxploiteerd kunnen worden. Alumni kunnen in partnerlanden dan fungeren als ‘vermenigvuldigers’ en opinieleiders, en daarbij hun toewijding aan Europese waarden en belangen uitdragen. Ook zal de Commissie meer moeten investeren in online platforms om ook in tijden van gezondheidscrises uitwisseling te blijven stimuleren.
Meer visie en middelen nodig
De samenvoeging van voorheen parallel opererende EU-instrumenten voor internationale samenwerking onder één versterkt instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking in de programmaperiode 2021-2027 moet het externe optreden van de EU coherenter, transparanter en flexibeler maken. Binnen het nieuwe instrument is een specifiek deel van 2,2 miljard euro gericht op onderwijs. De onderzoekers wijzen er op dat acties onder het instrument weinig effect zullen hebben zonder visie en voldoende middelen voor de internationale dimensie van Erasmus+. Hoewel er wel iets van visie is ingebracht in de Globale Strategie valt het nog te bezien hoe de Europese Dienst voor extern optreden gebruik gaat maken van het enorme potentieel van Erasmus+ voor de mondiale diplomatie, aldus de onderzoekers.
Context
Het Erasmus+ programma heeft een sterke internationale dimensie door de samenwerking met partnerlanden op het gebied van mobiliteit, samenwerking en beleidsdialoog. De 168 partnerlanden van de EU kunnen deelnemen aan specifieke onderdelen van het programma, zoals internationale studiepuntenmobiliteit van personen, gezamenlijke masteropleidingen van Erasmus Mundus, de Jean Monnet-acties en strategische partnerschappen. De Commissie ziet het intensiveren van internationale mobiliteit en samenwerking als een sleutelelement in het versterken van de rol van de EU op het wereldtoneel. Met de bijna-verdubbeling van het Erasmus+ budget wil de Commissie in de programmaperiode 2021-2027 nog meer deelnemers in Europa en daarbuiten bereiken. Op 21 april zal de Commissie richting geven aan internationale kennissamenwerkingsverbanden van de EU met de publicatie van een Mededeling over een mondiale aanpak van onderzoek, innovatie, onderwijs en jeugd.
