Europa’s digitale toekomst is mensvriendelijk en toonaangevend
Europa gaat zijn digitale ambities de komende vijf jaar flink verhogen, en zet daarbij sterk in op ethische eisen. Als het aan de Commissie ligt is Europa binnenkort wereldwijd digitaal koploper, van cyberveiligheid en infrastructuur tot onderzoek en digitale vaardigheden, zo blijkt uit de nieuwe strategie “Shaping Europe’s digital future”. Dat betekent echter niet dat Europa morele compromissen zal moeten sluiten, bijvoorbeeld over privacy. Volgens Ursula von der Leyen, voorzitter van de Commissie, hoeft nieuwe technologie niet gepaard te gaan met nieuwe waarden: “Ik wil dat Europa op digitaal gebied laat zien waar zij voor staat: een open, eerlijke, diverse, democratische en zelfbewuste samenleving.” Twee aandachtspunten moeten ervoor zorgen dat Europa zowel technologisch als ethisch kan uitblinken: AI en data.
Maakt excellente en betrouwbare AI het verschil?
De burger vertrouwt bestaande AI niet en het ontbeert Europa aan excellentie om dit te veranderen. Dat is het uitganspunt van de Commissie in het witboek ‘Artificial Intelligence: a European approach to excellence and trust’. Hoewel Europa alles in huis heeft om een wereldspeler op het gebied van AI te worden, zoals excellente onderzoeksfaciliteiten, veilige digitale systemen en concurrerende bedrijven in hoogwaardige sectoren, lukt het maar niet. Talenten worden weggekocht door buitenlandse bedrijven, terwijl digitale schandalen het vertrouwen van de burger verminderen. Twee stappen moeten daar verandering in brengen:
- Ecosystems of excellence – de Commissie wil de Europese kennisbasis versterken door per jaar 20 miljard euro te investeren in excellentie, samen met nationale overheden en de private sector. Een “light-house” in de vorm van een publiek-privaat partnerschap moet bestaande onderzoekscentra tot een netwerk smeden en talent aantrekken. Een digital innovation hub in elk land moet ervoor zorgen dat AI-technologieën breder verspreid worden. Het Digital Education Action Plan moet de juiste vaardigheden bijbrengen, zodat AI-toepassingen ook gebruikt kunnen worden in de praktijk.
- Ecosystems of trust – Daarnaast wil de Commissie met nieuwe regelgeving het vertrouwen van de burger winnen. AI-toepassingen in bepaalde sectoren (zoals gezondheid of personeelswerving) en aanwendingen (zoals medische of juridische) zullen worden aangemerkt als “verhoogd risico”. Deze AI zal extra gecontroleerd worden en moet door overheden kunnen worden ingezien. Bovendien komt er een vrijwillig keurmerk voor alle toepassingen die voldoen aan de hoogste standaarden. Tenslotte zal er gekeken worden naar de juridische aansprakelijkheid van AI.
Vrij verkeer van data, liefst snel
De Europese publieke en private sector produceren enorm veel data, maar veel daarvan wordt niet gebruikt. Om dat te veranderen wil de Commissie het uitwisselen van data vergemakkelijken, zo blijkt uit de nieuwe “European strategy for data”. Daarvoor zijn allereerst heldere regels nodig voor het (her-)gebruik van data, net als standaarden voor uitwisseling. De Commissie trekt de portemonnee en zal 2 miljard euro investeren in een “High Impact Project on European data spaces and federated cloud infrastructures”, wat de uitwisseling van data mogelijk moet maken. Ook hier wil de Commissie investeren in digitale vaardigheden door middel van het Digital Europe-programma. Ten slotte adviseren experts van de High-Level Expert Group on Business-2-Government Data Sharing in een begeleidend rapport om de uitwisseling van data tussen overheden en de private sector te vereenvoudigen.
Context
Digitalisering is één van de twee grote prioriteiten van de Commissie Von der Leyen, naast de Green Deal. Het pakket aan plannen zal nu verder uitgewerkt worden tot concrete maatregelen. Daarbij is feedback uit het veld gewenst: zowel het AI-witboek als de datastrategie zijn tot en met 31 mei 2020 geopend voor consultatie. Margrethe Vestager is verantwoordelijk voor de uitwerking als uitvoerend vicevoorzitter voor A Europe Fit for the Digital Age. Gezien de ambitie van de plannen wordt in plaats daarvan in de Brusselse wandelgangen al gerept van het portfolio A Digital Age Fit for Europe.
