Voorlopers voor verduurzaming
Binnen de Academy for Sustainable Future Educators (EduSTA) werken vijf Europese instellingen aan de ontwikkeling en erkenning van de duurzaamheidscompetenties van docenten. De naam “EduSTA” is een afkorting (acroniem) voor Educators, Sustainability en Teachers Academy. Als Teachers Academy, met partners uit Finland, Zweden, Spanje, Tsjechië en Nederland, valt het EduSTA-project binnen het Erasmus+-programma. Gezamenlijk onderzoeken zij welke specifieke competenties docenten nodig hebben om met duurzaamheidsvraagstukken in hun onderwijs aan de slag te gaan. EduSTA zorgt voor een gezamenlijke taal én draagt het bij aan de erkenning van deze competenties in de praktijk. Voor de competentiebeschrijvingen werd onder meer gebruikt gemaakt van bestaande kaders als GreenComp en A Rounder Sense of Purpose.
“EduSTA” is Fins voor voorkant, of voorloper.
Van leerstoel naar Teachers Academy
De oorsprong van het EduSTA-project ligt in een eerdere samenwerking tussen Hanze en Tampere University of Applied Sciences (TAMK) in Finland, legt Elles Kazemier uit. Kazemier vertelt dat het contact met projectleider Eveliina Asikainen al eerder begon vanuit een leerstoel Toekomstgeletterdheid van Hanze, omdat beide instellingen zich al langer verdiepen in de zogenoemde “Key Sustainability Competences”, ontwikkeld vanuit UNESCO. Toen de Europese Commissie haar eerste call openzette voor de Erasmus+ Teachers Academies, vroeg TAMK Hanze als partner. Hanze was al bezig met thema’s als toekomstgeletterdheid en transitievaardigheden. EduSTA bood dus een kans om deze expertise in een Europees netwerk verder te ontwikkelen.
Het definiëren van ‘duurzaamheidsonderwijs’
In het project was het belangrijk om te weten wat iedereen nu precies verstaat onder “onderwijs voor duurzame ontwikkeling”. Juliette Odé benadrukt dat het cruciaal is in gesprek te blijven met anderen over duurzaamheid en wat het betekent om een docent te zijn in een veranderende wereld. Binnen EduSTA werkten de partners daarom aan een gedeeld begrippenkader rondom duurzaamheid, zodat ze beter met elkaar konden samenwerken én elkaars perspectieven konden begrijpen. Dat was nodig om docentcompetenties voor duurzaamheidsonderwijs te kunnen operationaliseren voor zowel docenten in opleiding als ervaren docenten en voor elk onderwijstype, van primair tot HBO. Voor de Nederlandse context werden er vanuit Hanze's Centrum voor Talent & Leren drie pilots uitgevoerd.
Gouden erkenning
Het spreken van dezelfde taal binnen EduSTA was cruciaal voor het ontwikkelen van een praktisch instrument: de Digital Open Badges. Dit zijn digitale deelcertificaten waarmee docenten hun professionele competenties rondom duurzaamheidsonderwijs kunnen aantonen én verder ontwikkelen. In totaal zijn er negen microbadges ontwikkeld, een soort van microcredentials of edubadges voor docenten Deze vallen onder vier verschillende categorieën: Sustainability Literacy, Learning Ecosystem Design, Enabling Action en Reflexive Practice. Wanneer een docent minstens twee van de drie microbadges ontvangt binnen de eerste twee en een binnen de laatste twee categorieën, ontvangt deze meteen de overkoepelende badge van deze categorie: een milestone badge. Wie alle vier de milestone badges op zak heeft, mag zichzelf ‘Educator for a Sustainable Future’ noemen en ontvangt de bijbehorende Golden Badge.
Van badge naar bibliotheek
De kennis en bronnen die gebruikt zijn voor de ontwikkeling van de badges, aangevuld met nieuwe bronnen, zijn voor iedereen toegankelijk in de online Library Guide (LibGuide) Onderwijs voor Duurzame Ontwikkeling, De LibGuide is tot stand gekomen in samenwerking met de HanzeMediatheek en biedt docenten eenvoudig toegang tot bronnen over het wat, hoe en waarom van duurzaamheidsonderwijs, met een focus op docentcompetenties. Met de LibGuide bouwt Hanze verder aan de kennisverzameling en -deling om zo het duurzaamheidsonderwijs verder te stimuleren. Vanuit andere Nederlandse instellingen ontvangt Hanze positieve geluiden over de LibGuide, vertelt Odé.
De toekomst van EduSTA
Hoewel het project officieel doorloopt tot juni 2025, denken de partners ondertussen na over de toekomst van EduSTA. De Badge Factory is op het moment gesloten, wat ruimte biedt voor reflectie en afronding. Samen met de andere projectpartners onderzoekt de Hanze de mogelijkheid om zich aan te sluiten bij de Teacher Academy Group op het European School Education Platform van de Europese Commissie. Dat zou een mooie kans bieden om best practices te blijven delen, en verdere samenwerkingen te verkennen.
Elles Kazemier (links) is Hogeschooldocent Professionele ontwikkeling bij Hanze. Ze was projectleider van het projectteam voor EduSTA en verantwoordelijk voor het overall projectmanagement Hanze.
Juliette Odé (rechts) is Adviseur Stafdienst Onderwijs & Onderzoek bij Hanze. Ze is lid van het Hanze projectteam van EduSTA en hierbij verantwoordelijk voor de interne projectcoördinatie en -communicatie Hanze.
Context
In de artikelreeks “Uitgelicht” belicht Neth-ER EU-gefinancierde onderzoeks-, innovatie- en onderwijsprojecten van haar leden en achterban. EduSTA is een project van de Hanze, een van de leden van Vereniging Hogescholen (VH). Via het Erasmus+ programma (2021–2027) worden internationale samenwerkingen tussen onderwijsinstellingen gefinancierd, zoals in het EduSTA-project.
