Lumpsumontvangers zijn positief
In een evaluatierapport over lumpsumfinanciering in Horizon Europe constateert de Europese Commissie zeer positieve resultaten. De omvang van het onderzoek was aanzienlijk, met meer dan 3600 respondenten. Sinds 2018 zijn er zo’n 6000 aanvragen voor een lumpsum gedaan, waarvan er meer dan 1300 zijn toegewezen. Het onderzoek liep van 2021 tot en met 2024. Volgens het rapport zijn deelnemers het er grotendeels over eens dat lumpsumfinanciering administratieve lasten verlicht, waardoor onderzoekers zich kunnen focussen op het onderzoek zelf. Met name nieuwkomers en het mkb zijn tevreden over lumpsumfinanciering. De lumpsumfinanciering is in het bijzonder succesvol gebleken voor projecten met maximaal 20 deelnemers en met een budget van maximaal 10 miljoen euro. De Commissie concludeert dat lumpsumfinanciering geschikt is om verder uit te rollen in projecten binnen Horizon Europe, met als doel om uiteindelijk 50% van de projecten door middel van lumpsums te financieren tegen 2027.
‘’Zorgen van stakeholders zijn ongegrond’’
De Commissie heeft in haar onderzoek geen bewijs gevonden voor de zorgen die door verschillende stakeholders zijn geuit. Belanghebbenden hebben zorgen over financiële risico’s, zoals betalingsverminderingen gedurende het project. Ook uitten stakeholders zorgen over de slechte toegankelijkheid voor nieuwkomers en het mkb. Echter concludeert de Commissie in haar rapport dat de zorgen van stakeholders ongefundeerd zijn. Zo zijn de financiële risico’s voor begunstigden zeer beperkt, en hebben er nauwelijks betalingsverminderingen plaatsgevonden. Ook de toegankelijkheid voor nieuwkomers en het mkb is zeer goed volgens het rapport. Verder vinden er bij lumpsumprojecten niet meer wijzigingen in subsidieovereenkomsten plaats dan in het subsidiesysteem gebaseerd op werkelijke kosten, aldus de Commissie. De Commissie hoopt hiermee de zorgen van stakeholders weg te nemen.
Vervolgstappen van de Commissie
De Commissie erkent dat lumpsumfinanciering nog relatief nieuw is binnen Horizon Europe, maar zegt vastbesloten te zijn om het vertrouwen in deze financieringsmethode te vergroten door het systeem te verbeteren. De volgende stappen omvatten het blijven monitoren en verfijnen van lumpsumsubsidies, het volledig implementeren van de lumpsumbudgettabel in het onlinesysteem, en het voorbereiden van een ex-post controlestrategie.
Context
Lumpsumfinanciering is een methode waarbij een vast bedrag wordt toegekend aan een project, in plaats van het vergoeden van exacte kosten. De Europese Commissie introduceerde deze aanpak in 2018 binnen Horizon 2020 om administratieve lasten te verminderen en de efficiëntie te verhogen. De methode is sindsdien uitgerold, onder andere om bureaucratische rompslomp te verminderen. Hoewel de Europese Commissie in haar meest recente rapport erg positief is, kon aanpak van lumpsumfinanciering eerder op felle kritiek stuiten van onder andere de Europese Rekenkamer. Zo zou de regeling niet aan Europese regels voldoen omtrent aanbestedingen. Ook opvallend is dat het rapport stelt dat lumpsumfinanciering in principe voor alle soorten projecten geschikt is. Eerder bleek dat lumpsumfinanciering een wezenlijk andere manier van werken vereist.
Mede geschreven door Iskender Şimşek
