Europese onderzoeksministers verwelkomen de nieuwe plannen voor de Europese Onderzoeksruimte en vragen om een implementatieplan. Dat bleek tijdens de videovergadering van de Raad voor Concurrentievermogen in november. Duidelijk werd dat lidstaten de investeringsnorm van 3% blijven steunen, mits de norm niet verplicht wordt. Verder verwachten ministers dat Horizon Europe wordt afgerond tijdens de aanstaande triloog van 10 december en werd gesproken over de European Open Science Cloud en het Portugees voorzitterschap.

Lidstaten bespreken Europese Onderzoeksruimte: “nu uitvoeren”

Lidstaten vragen om implementatie ERA

De plannen van de Commissie voor de Europese onderzoeksruimte zijn een mooi begin, maar nu is het tijd voor implementatie. Dat concludeerden Europese onderzoeksministers in de online vergadering van de Raad voor Concurrentievermogen. De Raad verzoekt de Commissie en de lidstaten om in 2021 een implementatieplan uit te werken (“ERA policy agenda”), inclusief werkafspraken en concrete acties, zodat de ambities ook werkelijkheid worden. Een ambtelijke werkgroep moet uitzoeken of wetgeving wenselijk is. Elke twee jaar willen de ministers samenkomen om de voortgang te bespreken.

Steun voor deel investeringsnorm

Financiering vormde een belangrijk punt in de discussies. De Raad steunt opnieuw de 3% norm voor investeringen in onderzoek & innovatie (O&I) als percentage van het Europese bbp, maar benadrukt dat het om een Europees gemiddelde gaat. De Raad is voorzichtiger over de voorgestelde normen van 1,25% van het bbp voor publieke O&I-middelen en het voorstel om 5% van deze middelen in te zetten voor Europese partnerschappen. De lidstaten vragen om realisme: er dient namelijk rekening te worden gehouden met de ontwikkelingsniveaus van lidstaten en de structuur van hun onderzoekslandschap.

EIT en Horizon Europe, oog op de toekomst

De Raad verwacht op 10 december de onderhandelingen over Horizon Europe af te ronden. De laatste triloog moet volgens het Duitse voorzitterschap genoeg zijn om tot een compromis te komen, mits de onderhandelingen over het Meerjarig Financieel Kader (MFK) dan ook zijn afgerond. Hiermee kan een mogelijke vertraging van het programma in 2021 worden voorkomen. Het Europees Instituut voor Innovatie en Technologie (EIT) laat nog even op zich wachten. Volgens de Duitse minister van onderzoek zal het aan het Portugees voorzitterschap zijn om tot een overeenkomst te komen, wat pas in 2021 zal zijn.

Open Science draagt bij aan vergroting impact O&I

De implementatie van de European Open Science Cloud (EOSC) stond ook op de agenda van de informele videovergadering. De lidstaten benadrukten het belang van Open Science en zien een belangrijke rol weggelegd voor EOSC. De Raad vraagt de Commissie en de lidstaten om EOSC verder te ontwikkelen door onderzoeksgegevens binnen de Europese infrastructuren te bundelen. Ook dienen de principes van Open Science breder te worden geïmplementeerd, bijvoorbeeld in de evaluatiesystemen voor onder andere onderzoekers en hun instellingen.

Vijf prioriteiten voor Portugees voorzitterschap

De vergadering sloot af met een presentatie van de prioriteiten van het aanstaande voorzitterschap van Portugal. De Portugezen zullen vijf prioriteiten stellen op het vlak van onderzoek en innovatie: veerkracht, maatschappij, groen, digitaal en mondiaal. Het Portugese werkprogramma is nog niet gepubliceerd. Als aftrap van het Horizon Europe programma organiseert de Commissie een evenement dat begin februari plaats zal vinden.

Context

Op 30 september presenteerde de Europese Commissie haar plannen voor de nieuwe Europese Onderzoeksruimte. Nadien benadrukten de Europese onderzoeksministers het belang van vrijheid van wetenschappelijk onderzoek in de ERA.