Voldoen aan vereisten
Slechts twee procent van de repositories voldoet aan alle verplichte Open Science vereisten die zijn vastgelegd in de Horizon Europe grant agreements. Daarbij voldoet geen enkele repository aan zowel de verplichte als de aanbevolen vereisten. Zo blijkt uit de Study on the readiness of research data and literature repositories to facilitate compliance with the Open Science Horizon Europe MGA requirements van de European Research Council (ERC). Het onderzoek analyseert in detail 220 repositories, waarvan er 165 ‘betrouwbaar’ bleken. Een repository is betrouwbaar als deze gecertificeerd is, of als hij algemeen en internationaal gebruikt, erkend en ondersteund wordt, of als hij voldoet aan gedetailleerdere eisen. Meer dan negentig procent van de betrouwbare repositories voldoet aan de basisvereisten voor Open Science. Het onderzoek stelt dat het echter lastig is om te beoordelen of een repository aan de eisen voldoet. De ERC vindt dat richtlijnen voor de beoordeling van repositories daarom hard nodig zijn. Eén van de repositories die wel aan alle eisen voldoet is OAPEN. Dit is een Nederlands repository die onder andere is opgericht door de Universiteit van Amsterdam, Universiteit Leiden, Universiteitsbibliotheek van de Universiteit Utrecht en de KNAW.
Context
Een repository is een elektronisch archief waarin wetenschappelijke documenten van onderzoeksinstellingen worden bewaard en ontsloten. Deze archieven spelen een grote in de transitie naar Open Science, een nieuwe vorm van wetenschap die gebaseerd is op samenwerking en het toegankelijker maken van onderzoek door middel van digitale hulpmiddelen. Onderdeel hiervan is Open Access, wat gaat over de digitale toegang tot onderzoeksdata en -publicaties. Alle door Horizon Europe gefinancierde projecten zijn verplicht om gepubliceerde wetenschappelijke artikelen gratis en vrij toegankelijk te maken. Onderzoeksbibliotheken pleitten in oktober voor Europese open access-wetgeving. De Europese koepel van wetenschappelijke academiën (ALLEA) stelde dat traditionele overeenkomsten met uitgevers van wetenschappelijke publicaties haaks staan op nieuwe Europese wetgeving.
Mede geschreven door Lotte Kloosterhof.
