Burger centraal in leven lang leren
Lidstaten moeten individuele leerrekeningen gaan ontwikkelen om zo burgers toegang te verschaffen tot relevante trainingscursussen. De Commissie zegt in haar voorstel voor een Raadsaanbeveling over individuele leerrekeningen (ILA’s) dat dit nodig is om het doel van 60% lerende volwassenen in 2030 te kunnen behalen. Om burgers ook echt effectief gebruik te laten maken van de rekeningen is er aanvullend een stimulerend kader nodig dat in begeleiding en validering van leeruitkomsten voorziet. Voor laatstgenoemde publiceerde de Commissie tegelijkertijd ook een voorstel voor een Europese aanpak ten behoeve van microcredentials.
Leerrecht voor alle volwassenen
Alle volwassenen op beroepsactieve leeftijd, inclusief grensarbeiders en zzp’ers, moeten individueel recht op training krijgen. Dat betekent dat zij recht krijgen op een persoonlijk budget om kosten voor trainingen, begeleiding, skills assessments en validering van leeruitkomsten te dekken. Het persoonlijk budget wordt gestort op een persoonlijke rekening zodat de burger volledig eigenaarschap heeft over haar leerrechten. Ook als een burger van baan wisselt behoudt zij dus rechten.
Extra leerrechten voor meest behoevende
Burgers die het meest gebaat zijn bij om- en bijscholing moeten extra leerrechten krijgen, volgens de Commissie. Om welke volwassenen dit daadwerkelijk gaat moet gebaseerd worden op transparante criteria. Daarbij kunnen lidstaten kijken naar nationale en sectorale behoeften, het kwalificatieniveau en de contractvorm van een individu. Van werkgevers wordt verwacht dat zij ook bijdragen aan de ILA's van haar werknemers en andere werknemers die werkzaam zijn in dezelfde waardeketen. Dit moet voornamelijk ten goede komen aan werknemers in het mkb.
Een stimulerend kader
Met enkel geld en rechten zijn we er nog niet, vindt de Commissie. Een stimulerend kader binnen lidstaten moet voorzien in gratis toegankelijke carrièrebegeleiding en skills assessments. Ook zullen overheden een publiek register met trainingsmogelijkheden moeten ontwikkelen en bijhouden. Voor een goed gevuld register dient de overheid formele en non-formele onderwijsaanbieders te stimuleren hun aanbod uit te breiden op basis van de behoeftes van lerenden. Zo'n register is openlijk toegankelijk via één nationaal digitaal portaal dat verbonden is met Europass. Tenslotte verwacht de Commissie dat lidstaten regelingen opzetten voor betaald educatief verlof of bestaande regelingen herzien.
Rol van de Commissie
De Commissie zal voornamelijk wederzijdse kennisuitwisseling tussen lidstaten faciliteren en het ontwerpen en uitvoeren van maatregelen voor ILA’s ondersteunen. Ook wil zij haar eigen kennis op het gebied van ILA’s vergroten door meer onderzoek te doen. Daarnaast zal zij Europass verder ontwikkelen en de interoperabiliteit van verschillende nationale portalen verzekeren. De Commissie zal in overleg met de lidstaten een monitorraamwerk opzetten om de vordering van de implementatie van de Aanbeveling te toetsen.
Context
Recht op toegang tot onderwijs, training en leven lang leren is een van de twintig Europese sociale rechten. Een Europees initiatief voor individuele leerrekeningen werd aangekondigd in de Europese Vaardighedenagenda uit 2020. Onder andere een rapport van de OESO concludeerde dat ILA’s voor burgers een positief effect kunnen hebben op het aanpakken van toekomstige uitdagingen op de arbeidsmarkt, mits de schema’s simpel zijn en gericht op de gebruiker. Nederland start in 2022 middels de STAP-subsidieregeling met een vorm van leerrekeningen (maar: niet individueel) waarmee iedereen die 18 jaar of ouder is bijgeschoold kan worden. Frankrijk heeft sinds 2015 al een systeem met individuele leerrekeningen, waarbij zij extra geld vrijmaakt voor volwassenen zonder middelbare schooldiploma. De Raad zal zich de komende maanden buigen over het voorstel van de Commissie. Als de Raad instemt moeten lidstaten binnen 12 maanden met een implementatieplan komen.
