Laatst geüpdatet: 5 januari 2023

Een Europees studiepuntensysteem voor het mbo

In 2009 namen de Europese lidstaten een Raadsaanbeveling aan ten behoeve van de oprichting van een studiepuntenoverdrachtssysteem voor het mbo: het European Credit system for Vocational Education and Training (ECVET), Lidstaten werden aanbevolen deze Aanbeveling de jaren erna te implementeren. Het is bedoeld om leeruitkomsten opgedaan tijdens een periode in het buitenland te herkennen en erkennen. Daarnaast moest het de overdracht van studiepunten van de ene naar de andere lidstaat vergemakkelijken en flexibelere, gemoduleerde leerpaden mogelijk maken in het mbo. Uit een voortgangsrapport gepubliceerd in 2016 bleek dat het ECVET-systeem steeds vaker werd toegepast in nationale onderwijssystemen, alhoewel er behoorlijke verschillen te zien zijn tussen landen. Nederland zette ook stappen maar bleek niet bij de voorhoede te behoren.

Commissie evalueert ECVET

In 2019 publiceert de Commissie een evaluatie van ECVET met als conclusie dat het heeft bijgedragen aan het ontwikkelen van een betere mobiliteitservaring van studenten in het beroepsonderwijs vanwege effectievere afspraken en documentatie van leeruitkomsten en de erkenning daarvan. In de implementatieperiode besloten veel lidstaten een studiepuntensysteem voor het mbo te introduceren, Nederland hoorde daar echter niet bij. Weinig lidstaten, ook diegene met een studiepuntensysteem, passen ECVET niet toe. Veel landen achten de systematiek van ECVET niet compatibel met de nationale kenmerken van hun kwalificaties.

ECVET in Nederland

Hoewel Nederland ECVET nooit volledig heeft kunnen implementeren, past zij verschillende principes en tools wel toe. In Nederland wordt ECVET met name toegepast voor het erkennen van leeruitkomsten opgedaan tijdens buitenlandstages. ECVET-principes en -tools zijn behulpzaam bij het omzetten van die leeruitkomsten naar een deel van de kwalificatie van de student. Daarnaast wordt het in Nederland gebruikt in het kader van een leven lang ontwikkelen. Bij het op-, om- of bijscholen van werknemers, ondersteunen de ECVET-principes het erkennen van wat een werknemer al weet en kan, het creëren van gerichte opleidingsmodules om aan te sluiten bij de leerbehoefte van zowel de werkgever als de werknemer.

Welke toekomst voor ECVET?

De bovengenoemde evaluatie van ECVET (& EQAVET) was onderdeel van een breder evaluatieproces die de Commissie en het Advisory Commmitee On Vocational Training (ACVT), adviesorgaan van de Commissie bestaande uit sociale partners en nationale overheden, ondernamen. Zij richtte een ad-hoc werkgroep op om de toekomstige beleidsopties van verschillende EU-instrumenten voor het beroepsonderwijs te bestuderen. In een opinie van het ACVT over de toekomst van het Europees beroepsonderwijsbeleid nodigde zij de Commissie uit een nieuwe overkoepelende Raadsaanbeveling voor te stellen die de elementen van verschillende instrumenten zoals ECVET en EQAVET zou integreren.

Het einde van ECVET

In 2020 publiceert de Commissie haar voorstel voor een Raadsaanbeveling om het EU-beleid voor het beroepsonderwijs te moderniseren. Eerdere Raadsaanbeveling over het beroepsonderwijs zijn voortaan geïntegreerd binnen één overkoepelende Raadsaanbeveling. Dit voorstel blijkt grote consequenties te hebben voor de toekomst van ECVET. Effectief betekent het voorstel het einde van ECVET. In de Raadsaanbeveling werd geconcludeerd dat het concept van ECVET-studiepunten niet werd toegepast en het niet geleid heeft tot een Europees studiepuntensysteem. Gezien ECVET wel positief heeft bijgedragen aan flexibele leerpaden en het gebruik van leeruitkomsten stelt de Raadsaanbeveling dat deze sleutelprincipes van ECVET behouden en verder ontwikkeld moeten worden binnen andere EU-instrumenten.

Wat nu?

Met het aannemen van de Raadsaanbeveling zal ECVET als begrip langzaam uit het beleidsdiscours van de Commissie verdwijnen. Ook de Nationale Contactpunten voor ECVET zijn stopgezet. Toch werkt de Commissie al aan het gebruik en erkenning van leeruitkomsten op basis van ECVET-principes. Binnen de aangekondigde Europese aanpak voor micro-credentials zijn de ECVET-prinicipes bijvoorbeeld van groot belang. Ook werkt de Commissie aan de ontwikkeling van Europese beroepskernprofielen. Daarin tracht zij een gemeenschappelijke opleidingsinhoud op basis van gedeelde leeruitkomsten te definiëren op Europees niveau. Deze zouden vergelijking van opleidingen tussen lidstaten moeten vergemakkelijken en mobiliteit van studenten en werkenden potentieel kunnen vergroten. Hoewel ECVET dus verdwijnt als begrip, zal het gedachtegoed zijn weg blijven vinden in toekomstige initiatieven in het beroepsonderwijs.