Dossier: Sustainable Development Goals

In 2015 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties formeel de “Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling” aan. De agenda bevat 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling oftewel de Sustainable Development Goals (SDG’s). De doelen zetten in op het verminderen van armoede, het beschermen van de planeet en het verbeteren van het welvaartsniveau tegen het jaar 2030. De Europese Commissie ziet de globale Agenda 2030 als een roadmap voor haar eigen duurzaamheidsbeleid en wil zich op wereldvlak profileren als koploper wat betreft de implementatie ervan.



Laatste update: 13 juni 2023


EU-beleid rond duurzame ontwikkeling

De 17 Sustainable Development Goals laten zich goed samenvatten in het cirkelmodel van de 5 P’s: People, Planet, Prosperity, Peace en Partnership. Onder het sleutelbegrip duurzame ontwikkeling worden de doelen ingezet in het werken naar een evenwicht tussen economische, ecologische en sociale belangen. Alle 17 SDG’s dienen voor de EU dan ook als toetssteen in zowel haar intern als extern beleid; zo komt onder Commissievoorzitter Von der Leyen elk doel ook terug in de zes prioriteiten van de Commissie. Niet alleen doopte de Commissie de Green Deal tot haar nieuwe (duurzame) groeistrategie, maar geeft ze ook de SDG’s een prominente plaats in haar economisch beleid; zo worden vanaf 2020 de vorderingen die elke lidstaat maakt wat betreft de SDG’s mee opgenomen in het Europees Semester. Tot slot ziet de Commissie onderwijs, onderzoek en innovatie als essentiële elementen voor het bereiken van de SDG’s, omdat deze meer inzicht en oplossingen kunnen geven in de huidige maatschappelijke, economische en ecologische uitdagingen.


SDG’s en onderwijs & vaardigheden

Omdat de SDG’s bijdragen aan het bredere globale kader van duurzame ontwikkeling, kunnen er vanuit elke doelstelling links gelegd worden naar onderwijs & vaardigheden. Er is echter één SDG specifiek gewijd aan onderwijs, namelijk SDG 4, ‘Kwaliteitsonderwijs: Verzeker gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs en bevorder levenslang leren voor iedereen’. Deze SDG heeft tien subdoelstellingen, variërend van inclusiever onderwijs tot de ontwikkeling van digitale vaardigheden.
De Commissie zet zich onder de overkoepelende Green Deal strategie en door middel van verschillende initiatieven en programma’s in voor het bereiken van dit doel, onder andere door:

  • Het strategisch kader onderwijs en opleiding 2020 (ET2020) met onder meer de benchmarks:
    • maximaal 10% voortijdige schoolverlaters;
    • ten minste 40% van de 30-34-jarigen voltooit een vorm van hoger onderwijs;
    • ten minste 15% van de volwassenen neemt deel aan levenslang leren.
  • Ook de Europese Onderwijsruimte / European Education Area (EEA) zal tegen 2025 moeten zorgen voor toegang tot kwalitatief onderwijs voor iedereen en op alle niveaus, waarin ook mobiliteit inclusiever en duurzamer zal moeten worden. Het Erasmus+-programma zal in dit kader vanaf 2021 inzetten op inclusievere en groenere mobiliteit, zowel voor scholieren als studenten alsook voor leraren. Daarnaast ziet de Commissie het Europese Universiteiten-initiatief als belangrijk voorbeeld voor alle Europese hogeronderwijsinstellingen, ook wat betreft de implementatie van de SDG’s binnen de EEA. Tot slot spelen ook digitale vaardigheden en sleutelcompetenties voor leven lang leren spelen in de EEA;
  • De Europese pijler van sociale rechten, waarin onder hoofdstuk één het recht op kwalitatief en inclusief onderwijs, opleiding en levenslang leren wordt onderstreept;
  • Het Cohesiebeleid, dat inzet op de ontwikkeling van vaardigheden en competenties zowel binnen de regio’s als grensoverschrijdend;
  • De in 2020 voorziene update van de Skills Agenda; waarbij EU burgers via verschillende acties beter toegang moeten krijgen tot de juiste opleiding, vaardigheden en ondersteuning;
  • De in maart 2020 gepresenteerde strategie voor gendergelijkheid, waarin de Commissie zich richt op het wegwerken van de genderkloof in (digitaal) onderwijs & training (zie ook SDG 5: gendergelijkheid).

Bovenstaande initiatieven en programma’s kunnen met name verbonden worden aan de SDG’s 4.1 t/m 4.6, 4.B en 4.C


SDG’s en onderzoek

Omdat de SDG’s bijdragen aan het bredere globale kader van duurzame ontwikkeling, kunnen er vanuit elke doelstelling sterke thematische links gelegd worden naar O&I. SDG’s die specifiek naar samenwerking en het stimuleren van innovatie verwijzen zijn respectievelijk SDG 9 en SDG 17.

  • SDG 9: Industrie, Innovatie en Infrastructuur: “Bouw veerkrachtige infrastructuur, bevorder inclusieve en duurzame industrialisering en stimuleer innovatie.” Deze SDG heeft acht subdoelstellingen, variërend van de inzet voor schonere en milieuvriendelijke technologieën en industriële processen tot het verbeteren van wetenschappelijk onderzoek, het aanmoedigen van innovatie en van meer uitgaven aan publiek en privaat onderzoek en ontwikkeling.
  • SDG 17: Partnerschap om de doelen te bereiken: “Versterk de implementatiemiddelen en revitaliseer het wereldwijd partnerschap voor duurzame ontwikkeling.”

De Commissie zet zich onder de overkoepelende Green Deal strategie en door middel van verschillende initiatieven en programma’s in voor het bereiken van de verschillende SDG’s , onder andere door:

  • Horizon 2020 , waarbij ten minste 60% van het budget voor duurzame ontwikkelingen wordt voorzien.
  • Horizon Europe:
    • Missies, waarbij vier van de vijf missiegebieden moeten bijdragen aan de doelstellingen van de Green Deal. De vijf missiegebieden zijn 1. bestrijding van kanker (zie ook SDG 3); 2. aanpassing aan klimaatverandering (zie ook SDG 13); 3. gezonde oceanen, zeeën, kust- en binnenwateren (zie ook SDG 14); 4. klimaatneutrale en slimme steden (zie ook SDG 11); 5. bodemgezondheid en voedsel (zie ook SDG 2 en SDG 15);
    • Partnerschappen (publiek-privaat), waarvan een groot deel zich ook zal focussen op de klimaatuitdagingen (zie ook SDG 17);
    • Derde pijler ‘Innovative Europe’ met onder andere de EIC voor het stimuleren van disruptieve innovatie en de EIT voor het aanmoedigen van lokale innovatie-ecosystemen;
    • Minstens 35% van het budget naar klimaatgerelateerd onderzoek.
  • De vernieuwde Europese Onderzoeksruimte of European Research Area (ERA) waarin ook in het kader van de Europe 2020-strategie lidstaten worden opgeroepen om 3% van het bbp te investeren in onderzoek;
  • Het Cohesiebeleid, met daarin geoormerkt budget voor innovatie, het concurrentievermogen van mkb, duurzaam transport en smart energy;
  • Het InvestEU-programma dat strategische investeringen ondersteunt om zo publieke en private investeringen aan te trekken. Met focus op specifieke sectoren en in het kader van de Green Deal ook focus op de strijd tegen klimaatverandering;
  • Het nieuwe industriebeleid,  met daarin ook aandacht voor de Important Projects of Common European Interest (IPCEI’s) en een nieuw mkb-beleid;
  • De in maart 2020 gepresenteerde strategie voor gendergelijkheid, waarin de Commissie bijvoorbeeld binnen de EIC meer vrouwelijke ondernemers wil ondersteunen bij het leiden van start-ups en innovatieve mkb’s (zie ook SDG 5: gendergelijkheid).

Ook het Directoraat-Generaal Onderzoek en Innovatie (DG RTD) binnen de Europese Commissie werkt in haar nieuwe gewijzigde structuur nu, naast directoraten voor algemene DG-zaken, ook met vier thematische directoraten (Healthy planet, Clean planet, People en Prosperity). Deze sluiten aan bij de interdisciplinaire aanpak die nodig is voor de hedendaagse maatschappelijke uitdagingen en weerspiegelen ook het ideale evenwicht waar de SDG’s naar streven.
 

Digitalisering

De Commissie ziet daarnaast digitalisering als belangrijk instrument richting een duurzamer Europa.
Zo is er onder het Digital Europe-programma specifieke aandacht voor de ontwikkeling van digitale vaardigheden en een betere toegang tot digitale technologieën, ook in het onderwijs. In 2020 volgt ook een update van het Digital Education Action Plan. In dit plan staan de ondersteuning van technologiegebruik en de ontwikkeling van digitale competenties in het onderwijs centraal. Digitalisering kan met name gelinkt worden aan SDG 4.4.
 

De Green Deal

Zoals bovenaan al vermeld heeft de Commissie onder de Green Deal aandacht voor duurzaam en toegankelijk onderwijs, onderzoek en innovatie. Ze ziet hierbij O&I als aanjager van verandering, die bij moet dragen aan een eerlijke en inclusieve transitie naar een duurzamer Europa. Ook mag hierbij volgens haar geen enkel land, regio of burger in de EU achter worden gelaten. Zo verwijst de Commissie in haar Green Deal-tekst naar verschillende aspecten met betrekking tot onderwijs, onderzoek en innovatie:

Onderwijs

  • Het opzetten van een Europees competentieraamwerk, waarin kennis en vaardigheden met betrekking tot klimaatverandering ontwikkeld kunnen worden;
  • Het stimuleren van uitwisseling van best cases over duurzaamheidsactiviteiten door leraren, door middel van hiervoor opgerichte Europese netwerken;
  • Financiering voor scholen en ziekenhuizen om hun gebouwen duurzamer en toegankelijker te maken;
  • Financiering voor scholen om hun (digitale) infrastructuur te verbeteren;
  • Meer aandacht voor werkgelegenheid in de groene economie door middel van de Skills Agenda en de Youth Guarantee;
  • Meer aandacht voor bij- en omscholing van de Europese beroepsbevolking, waarbij de Commissie ook een grote rol ziet weggelegd voor het Europees Sociaal Fonds+.
     

Onderzoek en innovatie:

  • Het mobiliseren van onderzoek en het aanmoedigen van innovatie;
  • Het aanmoedigen van een multidisciplinaire aanpak en een nadruk op experimenteren in onderzoeks- en innovatiebeleid;
  • De opbouw van innovatie-waardeketens door middel van de grootschalige ontwikkeling en inzet van nieuwe technologieën en onderzoeksinfrastructuren, waarbij ook de lokale gemeenschap wordt betrokken.
  • De cruciale rol van Horizon Europe (zie hierboven) dat als hefboom moet dienen voor meer nationale en private investeringen in O&I.

 

In het kader van de Green Deal lanceerde de Commissie in maart 2020 ook een eerste voorstel voor een nieuw industrie- en mbk-beleid, waarin ze ook een pact for skills voorziet. Hierbij ziet de Commissie een belangrijke rol voor onderwijs weggelegd, in het bijzonder op het gebied van digitalisering en vaardigheden.
Bovenstaande initiatieven kunnen met name verbonden worden aan SDG 4.4, 4.5, 4.7 en 4.A.
 

Het volledige overzicht

Andere EU-initiatieven en programma’s onder SDG 4SDG 9SDG 17SDG 13 en bijbehorende subdoelstellingen zijn terug te vinden in de overzichtspagina van de Commissie.
 

Meer informatie:

Website Commissie: EU approach to sustainable development
Website Commissie: EU policies and actions
Website Eurostat: Sustainable Development Goals – Overview
Publicatie Commissie: Sustainable development in the European Union — Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context — 2019 edition
Website Verenigde Naties: Sustainable Development Goals 
Website Verenigde Naties: Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development 
Website Verenigde Naties: Sustainable Development Goal indicators website
Neth-ER artikel: Onderwijs en onderzoek spelen grote rol in behalen SDGs

 

lees meer