Laatste ontwikkelingen

De Raad keurde de Net-zero industry act goed. Daarin staan de nood voor meer groene banen en de bijbehorende vaardigheden centraal. De Commissie wil daarom net-zero industry academieën opzetten. Vooral jongeren uit kwetsbare groepen en regio’s krijgen aandacht. Nodige maatregelen voor betere erkenning van (nieuwe) kwalificaties (waaronder microcredentials) zijn daarbij belangrijk.

Ook publiceerde de Commissie een impact assessment over Europa’s klimaatneutraliteit tegen 2050. Aan dit rapport wordt nog vaak aan gerefereerd. Bijvoorbeeld tijdens de High-Level Dialogue on a forward-looking Research and Innovation agenda for Climate Neutrality by 2050, gemodereerd door Rosalinde van der Vlies van DG RTD. Veel aandacht ligt op de industrie en publieke & private investeringen.

Uit de Green Deal Barometer bleek dat de Green Deal wordt bedreigd door de Europese verkiezingen, vanwege groeiende oproer. Maatschappelijke organisaties moeten daarom beter betrokken worden, is daaruit het advies. 

Enrico Letta bracht een belangrijk rapport uit over de toekomst van de interne markt. Laatst sprak hij bij een conferentie over de Green Deal. Zijn boodschap was dat de toekomst van de Deal afhangt van hoe de transitie wordt gefinancierd. Nu zijn de lidstaten verantwoordelijk voor financiering, dus dit zal meer uit het bedrijfsleven moeten komen.

Het Hongaarse voorzitterschap van de Raad focust dit half jaar op het partnerschap BioEast, door te focussen op thematische gebieden zoals zoetwater en bio-economie in Centraal- en Oost-Europa.

Belang voor het kennisveld

Binnen de Green Deal zijn onderwijs, onderzoek en innovatie essentiële elementen om de klimaatdoelen te bereiken. In haar impact assessment over het behalen van de doelen in 2050 stelt de Commissie dat Europa meer moet investeren in onderzoek en innovatie als motor voor net-zero technologieën. Bovendien moet er meer aandacht komen voor het naar de markt brengen van innovaties en opschalen van die technologieën. 

De Commissie is aan de slag met het New European Bauhaus (NEB) als onderdeel van de Europese strategie omtrent renovatie in de Green Deal. Het was zelfs Von der Leyens bedoeling om NEB als Missie in Horizon Europe te krijgen. Dit lukte de voorzitter niet, waardoor de NEB Facility werd voorgesteld in het tweede strategisch plan van Horizon Europe. Zij staat nu open voor input voor het creëren van een routekaart voor het vaststellen van de prioriteiten voor de New European Bauhaus (NEB) Facility voor de periode 2025-2027.

Het onderwijsveld in Europa is goed op weg naar het implementeren van duurzaamheid in het primair en voortgezet onderwijs (PO/VO). Dit blijkt uit een evaluatierapport van Eurydice over de Raadsaanbeveling ‘leren voor ecologische duurzaamheid’. Ook publiceerde het Futures4europe platform een policy brief waarin staat dat het MBO en non-EU samenwerking in onderwijs onmisbaar is voor de groene transitie. Sinds 2022 bestaat GreenComp, een Europees competentieraamwerk voor de ontwikkeling van kennis en vaardigheden met betrekking tot klimaatverandering. Daarnaast wordt in toenemende mate gesproken over de mogelijkheden van duurzame mobiliteit binnen de onderzoeks- en onderwijsprogramma’s, zoals het vergroenen van Eramus+ met goedkopere treintickets.

Voor de hernieuwbare energiesector bestaat het Pact for Skills. Binnen dit domein wil de Commissie er voor zorgen dat carrièrepaden verbeteren en aantrekkelijker worden, om voldoende arbeidskrachten te genereren. Het Pact richt zich op het verbeteren van technische vaardigheden, die vereist zijn voor een succesvolle energietransitie. Ook dient dit Pact de onderlinge uitwisseling van kennis en ervaringen tussen betrokken nationale autoriteiten, onderwijsinstellingen (met name het mbo) en de sector te vergemakkelijken.
 

Bekostiging van de Green Deal: Het Green Deal Investeringsplan

Het Green Deal Investeringsplan (EGDIP) is het investeringsplan voor de Green Deal. Via het EGDIP wil de Commissie één biljoen euro aan duurzame investeringen mobiliseren om de ambitieuze doelen te voltooien. Het EGDIP wordt grotendeels gefinancierd  uit de EU begroting. De financiële middelen van de Commissie worden uit het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2014-2020 en het MFK 2021-2027 gehaald. Het overige deel van het bedrag dient te komen vanuit publieke en private investeringen. De Commissie ontwikkelt prikkels die deze investeringen aantrekkelijker maken. Het Green Deal investeringsplan - om de ambities financieel mogelijk te maken- valt onder de verantwoordelijkheid van Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor mensen.
 

Just Transition Mechanisme en Just Transition Fonds

Om te voorkomen dat sommige regio’s en sectoren hard worden geraakt door de transitie naar een groene economie, is het Just Transition Mechanisme (JTM) in het leven geroepen. Via dit mechanisme worden regio’s en sectoren die het meest worden geraakt door de transitie naar een groene economie financieel met ten minste €100 miljard euro gesteund. Het Just Transition Fonds (JTF) maakt onderdeel uit van het JTM. Investeringen uit het JTF worden ingezet op het gebied van onderzoek & innovatie; technologie & infrastructuur voor betaalbare schone energie; en omscholing en bijscholing van werknemers. Op die manier draagt het JTF bij aan het doel van het JTM om steun te bieden aan regio’s die economisch meer afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en bij de ontwikkeling van vaardigheden die aansluiten op de arbeidsmarkt. Nederland heeft recht op 623 miljoen euro vanuit het JTF. Als het aan de Commissie ligt ontvangt de provincie Groningen het grootste gedeelte van deze investeringen.  

Laatste update: 13-08-2024