STEP in goede richting?
De Commissie acht het cruciaal extra te investeren in het ondersteunen van Oekraïne en het versterken van de EU’s concurrentiepositie op het gebied van kritische technologie. Dat blijkt uit het voorstel voor een tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader (MFK). Een zogeheten Strategic Technologies Platform for Europe (STEP) moet een sleutelrol gaan spelen door investeringen in digital & deep tech, clean tech en biotech te stimuleren. Als het aan de Commissie ligt zal STEP 10 miljard euro aan nieuw geld gaan verdelen over de programma’s Horizon Europe, InvestEU, het Innovation Fund en het European Defence Fund. Daarnaast is het de bedoeling dat deze programma’s bestaande budgetten naar STEP-projecten laten vloeien. Dit geldt ook voor EU4Health, Digital Europe, de structuurfondsen en de Recovery and Resilience Facility. In totaal zouden deze inspanningen voor niet minder dan 160 miljard euro aan investeringen moeten zorgen, al is de onderbouwing daarvan onduidelijk. De Commissie zet in op een ‘Sovereignty Seal’, dat in de geest van de reeds bestaande Seal of Excellence extra investeringen zou moeten genereren, en een ‘Sovereignty Portal’ ter promotie van STEP. Er is reeds een speciale website in de lucht.
Financiering
Van de voorziene 10 miljard aan nieuw STEP-geld reserveert de Commissie een half miljard euro voor de European Innovation Council (EIC) binnen Horizon Europe. Daarnaast wil de Commissie nog eens 2,1 miljard euro aan bestaand budget van de EIC bijleggen voor STEP. Om dat bedrag bij elkaar te krijgen boort de Commissie drie verschillende bronnen aan: 1,2 miljard euro aan bestaand EIC-budget, 800 miljoen vanuit pijler 2 en 100 miljoen aan decommitments – onderzoeksgeld uit eerdere jaren dat onverhoopt niet is uitgegeven. De andere programma’s waarin de Commissie nieuw STEP-geld wil steken, krijgen fors meer dan Horizon. Het Innovation Fund krijgt in het voorstel 5 miljard euro, InvestEU 3 miljard en het European Defence Fund 1,5 miljard.
Context
Nadat in 2020 een akkoord werd bereikt over het huidige MFK was de Commissie verplicht nu een tussentijdse evaluatie op te leveren. De Commissie is van mening dat de actuele politieke prioriteiten meer Europese financiële inzet vereisen en stelt daarom een herziening voor, wat verder reikt dan een evaluatie. De actualiteit betreft niet enkel de ambitie richting het versterken van Europa’s technologische concurrentiepositie, maar zeker ook de aanhoudende noodzaak Oekraïne financieel te blijven ondersteunen. Met 50 miljard euro is dat het grootste onderdeel van de voorgestelde herziening van het MFK. Het Europees Parlement gaf in een eerder stadium reeds aan meer budget te willen zien voor onderzoek en innovatie door middel van een MFK-herziening. Het Parlement moet nu samen met de lidstaten tot een akkoord komen, idealiter voor de zomer. Dat is nodig omdat de voorstellen van de Commissie in 2024 al van kracht moeten zijn. De onderhandelingen over de herziening zullen naar verwachting ook gevolgen met zich meebrengen voor de jaarbegroting van 2024. De Commissie geeft aan klaar te staan het conceptbudget aan te passen naargelang de uitkomst van de onderhandelingen.
