Kleine wereld
Deelname aan COST-acties vergroot deelname aan andere Europese onderzoeksactiviteiten significant. Dat concluderen onderzoekers van de Technopolis Group in hun impact assessment over European Cooperation in Science and Technology (COST). Maar liefst 37% van de Horizon 2020 voorstellen ingediend door een consortium ontstaan uit een COST-actie. Met name jonge onderzoekers, die volop vertegenwoordigd zijn in het COST-netwerk, profiteren van deze laagdrempelige ingang tot de Europese onderzoeksruimte. Bovendien waren de 92.280 deelnemende onderzoekers over het hele COST-netwerk met elkaar verbonden. Door de hoge mate van kennisuitwisseling die hieruit voortkwam voelt en werkt het COST-programma als een ‘kleine wereld’ waar ideeën en kennis snel en efficiënt verspreiden, aldus het rapport.
Sociaal en wetenschappelijk inclusief
Het COST-netwerk wordt steeds inclusiever ten opzichte van vorige kaderprogramma’s. Dat blijkt uit de terugblik op zeven jaar aan COST-acties gedurende Horizon 2020. Bijna 42% van alle onderzoekers is vrouw en zo’n 32% van hen komt uit Inclusiveness Target Countries (ITC’s) (voornamelijk de widening-landen). Vergeleken met andere onderzoeksnetwerken in Horizon 2020 spelen geografische afstand en taalbarrières een minder grote rol binnen COST. Dat blijkt ook uit het feit dat 30% van de publicaties die volgen uit COST-acties van ITC-onderzoekers afkomstig is. Vanwege de deelname van ITC-onderzoekers gebruiken steeds meer excellente kennisinstellingen COST voor het scouten van potentiële partners om zo hun consortium voor Horizon-calls te diversifiëren. Ook blijkt uit de evaluatie dat meer dan de helft van de COST-acties interdisciplinair onderzoek faciliteren. De sociale- en geesteswetenschappen zijn in het bijzonder goed vertegenwoordigd vergeleken met andere onderzoeksprojecten in Horizon 2020.
Ruimte voor verbetering
De opstellers van het rapport zien nog wel ruimte voor verbetering. Zo geven zij COST mee om een balans te vinden tussen de belangen van ITC en niet-ITC landen zodat het programma aantrekkelijk blijft voor beide groepen landen. Een te grote focus op inclusie zou de aantrekkelijkheid van het programma voor niet-ITC landen kunnen aantasten. Daarnaast zou het COST-programma profijt kunnen halen uit een samenwerking met het Europese Universiteiten-initiatief en Erasmus+ om Europese netwerken tussen hoger onderwijsinstellingen te versterken. Tenslotte beveelt de Technopolis Group aan dat COST haar Academy verder ontwikkelt door deze open te stellen voor meer deelnemers van COST-acties. Bovendien zouden vaardigheden op het gebied van wetenschapscommunicatie beter geïntegreerd moeten worden in de Academy.
Context
COST bestaat dit jaar vijftig jaar en zet zich in om mensen en organisaties met verschillende achtergronden en disciplines via COST-acties te verbinden. 38 lidstaten, waaronder Nederland, zijn aangesloten bij het Europese netwerk voor samenwerking in wetenschap en technologie. Met dit impact assessment komt COST tegemoet aan de eis uit de partnerschapsovereenkomst die met de Commissie sloot voor Horizon 2020. Onder Horizon 2020 werd COST voor de helft gefinancierd vanuit de horizontale pijler Spreading Excellence and Widening Participation. In Horizon Europe zal dit zelfs de volle honderd procent zijn. Dat betekent dat tachtig procent van het COST-budget naar widening-acties gaat en vijftig procent van het budget tegemoet moet komen aan widening-landen. Afgelopen jaar vroegen de 38 onderwijsministers van deelnemende landen om een verhoging van het COST-budget. In september 2021 organiseerde Neth-ER is samenwerking met de KNAW een webinar, waar COST sprak over het creëren van een coherent Europees onderzoek en innovatiesysteem.
