Deal
De Britse regering en de Europese Commissie hebben een politiek akkoord bereikt over associatie van het Verenigd Koninkrijk (VK) met Horizon Europe en ruimtevaartprogramma Copernicus. Hiermee krijgen de Britten nagenoeg dezelfde toegang tot het Kaderprogramma voor onderzoek & innovatie als onderzoekers uit lidstaten. Het VK gaat financieel bijdragen: de Britse bijdrage aan beide programma’s wordt geschat op 2,6 miljard euro per jaar vanaf 2024, het jaar waarin de associatie van kracht wordt. Mochten de Britten substantieel méér of minder financiering uit Horizon binnenhalen dan de hoogte van hun financiële bijdrage, worden er correctiemechanismen in werking gesteld.
Vanaf 2024
De Britse associatie met Horizon Europe geldt vanaf de werkprogramma’s van 2024. De op dit moment van kracht zijnde transitiemaatregelen blijven gelden voor de werkprogramma’s van 2023. In de associatiedeal is bepaald dat Britse onderzoekers ook consortia kunnen leiden. De mogelijkheden voor Britse deelname aan projecten die gaan over gevoelige onderzoeksgebieden zal nader worden bekeken door de Commissie.
Goed nieuws voor Nederland
De deal is goed nieuws voor het Nederlands kennisveld. Het VK is binnen het Kaderprogramma namelijk een belangrijke partner voor Nederlandse instellingen. In Horizon 2020 was het VK ondanks de Brexit-perikelen de op één na belangrijkste samenwerkingspartner, na Duitsland. In 2807 projecten werkten Nederlandse partners samen met Britse partners. Uit de projecten met Britten ontvingen Nederlandse partners 2,67 miljard euro. In Horizon Europe werkten Nederlandse partners ondanks de non-associatie in 724 projecten met Britse partners samen en ontvingen zij daaruit 733,4 miljoen euro. In Horizon Europe is het VK de op vijf na belangrijkste samenwerkingspartner van Nederland, na Duitsland, Frankrijk, Spanje, Italië en België.
Context
Het akkoord ligt in lijn met de in 2020 overeengekomen Handels- en Samenwerkingsovereenkomst: de Brexitdeal. Ondanks dat de Brexitdeal al voorzag in associatie met Horizon Europe kwam die maar niet rond, wat tot herhaaldelijke woede heeft geleid bij het Europese kennisveld, inclusief Neth-ER. De zich voortslepende problemen zijn het gevolg geweest van politieke strubbelingen tussen het VK en de Commissie over de implementatie van het Noord-Ierland Protocol, een onderdeel van de Brexitdeal. De onderlinge geschillen daarover werden in het voorjaar van 2023 beslecht via het Windsor Framework, wat de weg heeft geplaveit voor de huidige daadwerkelijke associatiedeal. De laatste horde die nog genomen moet worden voordat de deal officieel wordt is de goedkeuring van achtereenvolgens de Raad van de EU en het EU-UK Specialised Committee on Participation in Union Programmes.
