Europese digitale soevereiniteit
De coronapandemie heeft digitale soevereiniteit hoog op de agenda gezet in de Europese hoofdsteden en in Brussel. Dit is terug te lezen in de nieuwe Mededeling van de Commissie “Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium”. De Commissie heeft in opdracht van de Raad een digitaal kompas opgesteld voor de periode tot 2030, voortbouwend op de streefcijfers uit de (pre-corona) digitale strategie van 2020. Het kompas kent vier hoofdpunten, namelijk onderwijs en vaardigheden, veilige en duurzame digitale infrastructuren, digitale transformatie van bedrijven en tot slot digitalisering van overheidsdiensten. Concrete targets worden opgenomen in de Digital Economy and Society Index en de Commissie zal een jaarlijks European State of the Digital Decade rapport publiceren.
Mensgericht: vaardigheden, digitale professionals en digitale rechten
De Commissie benadrukt het belang van een mensgerichte aanpak in de digitale transformatie. De moet EU 20 miljoen ICT-specialisten in dienst hebben tegen 2030 – in vergelijking met 7,8 miljoen ICT’ers in 2019 – rekening houdend met een evenwichtige man/vrouw-verdeling. Studies in het digitale domein worden nog altijd meer gekozen door mannen. Daarnaast verwijst de Commissie naar de nieuwe doelstelling uit het actieplan voor de Sociale Pijler dat tenminste 80% van alle volwassenen over digitale basisvaardigheden beschikken in 2030. In 2025 moet dit 70% zijn, volgens de hernieuwde Skills Agenda en de Digital Education Action Plan. Ter aanvulling op de Sociale Pijler, wil de Commissie met het Europees Parlement en de Raad een gezamenlijke declaratie opstellen over digitale principes en rechten. Deze zal eind 2021 worden gepubliceerd.
Veilige, digitale en duurzame infrastructuren
Alle Europese huishoudens moeten beschikken over gigabitconnectiviteit en alle bevolkte gebieden moeten 5G-dekking hebben. De EU moet binnen tien jaar een kwantumcomputer hebben en verantwoordelijk zijn voor 20% van de wereldproductie in halfgeleiders, een verdubbeling ten opzichte van 10% in 2020. Voor het behalen van deze doelstellingen voor infrastructuren voorziet de Commissie een belangrijke rol voor Europese publiek-private onderzoekspartnerschappen, namelijk die van Key Digital Technologies, Smart Networks and Services en van High Performance Computing.
Digitale ambities voor het bedrijfsleven
Drie van de vier bedrijven moet voor 2030 cloudcomputing-diensten, big data en kunstmatige intelligentie gebruiken. De visie legt nadruk op de rol van het mkb in de digitale transitie. De lancering van 200 Digital Innovation Hubs tegen 2030 moet het mkb ondersteunen en ervoor zorgen dat 90% een basisniveau van digitale intensiteit bereikt, dat aangeeft hoeveel digitale technologieën een bedrijf heeft geïmplementeerd. Daarnaast wil de Commissie in tien jaar tijd 250 unicorns in de EU gevestigd hebben (start-ups die meer dan een miljard dollar waard zijn). Het eerder gelanceerde Startup Scale Initiative als onderdeel van de mkb-strategie moet daaraan bijdragen.
En overheidsdiensten
Alle Europese publieke diensten moeten in 2030 online beschikbaar zijn. Denk hierbij aan medische dossiers of digitaal stemmen. Concreet wil de Commissie dat 80% van alle EU-burgers een digitaal ID heeft. In het kader van uitwisseling van medische gegevens, zal de Commissie in vierde kwartaal van 2021 met een voorstel komen voor de Europese ruimte voor gezondheidsgegevens. Ook geeft de Commissie een voorzet om de reikwijdte van de Single Digital Gateway verordening uit 2018 uit te breiden. In deze verordening staan 21 overheidsdiensten die bij 2023 volledig digitaal moeten zijn, waaronder procedures zoals het verzoek om erkenning van academische diploma's, aanvraag voor studiefinanciering, of de aanvraag Europese ziekteverzekeringskaart.
Volgende stappen
De Commissie wil zo snel mogelijk digitale meerlandenprojecten starten om de ambities uit het kompas waar te maken. De Commissie beoordeelt op dit moment de opties voor een specifiek instrument voor meerlandenprojecten. Ze gaf al een voorschot door de financiering van deze projecten te koppelen met de Faciliteit voor Herstel en Veerkracht (RRF). Daarnaast is de Commissie voornemens om in de komende maanden een multistakeholderforum voor het digitaal kompas op te richten en zal het in gesprek gaan met de EU-instellingen over de streefcijfers en hoe deze te behalen. In het derde kwartaal van 2021 wil de Commissie een ''Digital Policy Programme" publiceren, zodat het werk aan de digitale transitie echt van start kan gaan.
Context
In september 2020 riep Ursula von der Leyen, voorzitter van de Commissie, in haar State of the Union-toespraak op om van de volgende jaren het digitale decennium van Europa te maken. De Raad gaf vervolgens de Commissie de opdracht mee een ‘digitaal kompas’ vast te stellen met concrete ambities voor 2030. Een uitgebreide, publieke consulatie volgde. In de Mededeling “Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium” legt de Commissie concrete streefcijfers en een monitoringsysteem voor en doet het een voorstel om meerlandenprojecten te starten met de middelen die onder andere voortvloeien uit de Faciliteit voor Herstel en Veerkracht. Deze mededeling volgt de eerder gelanceerde digitale strategie van de Commissie in februari 2020, die het overkoepelende kader vormt.
