Voortgang en vervolgstappen
De Europese Onderzoeksruimte (ERA) maakt vooruitgang, maar schiet tekort doordat lidstaten te weinig investeren in onderzoek en innovatie (O&I). Dat stelt de Commissie in haar Mededeling over de implementatie van de ERA betreffende de voortgang en nodige vervolgstappen. De Commissie beschrijft de vorderingen op de vier doelgebieden, naar aanleiding van de uitkomsten op de consultatie. Dat zijn investeringen en hervormingen; toegang tot excellentie; economische impact van resultaten; en verdiepen van de ERA.
Achterliggende O&I investeringen
Op dit moment lijden Europa's concurrentiekracht en de kwaliteit van Europees onderzoek onder de tekortkomende investeringen in O&I. Ondanks vorderingen, behalen slechts vijf lidstaten de doelstelling om 3% van het bbp te investeren in O&I. Dat is vooral te danken aan een gebrek aan private O&I-investeringen. Maar de ERA kampt ook met te lage publieke O&I-investeringen. Dat komt omdat de EU het O&I-investeringsbeleid nog niet genoeg coördineert, waardoor nationale begrotingen er te verschillend uitzien en O&I-systemen fragmentatie ondervinden.
Innovatiekloof en investeringsklimaat
Ondanks veel ondersteuning vanuit Horizon Europe voor verbeterde toegang tot excellentie, kampt Europa met een serieuze innovatiekloof. Daarom moet de O&I-samenwerking met achterliggende landen en regio's opener worden en administratieve lasten moeten worden verminderd. Ook moet de ERA haar informatievoorziening rondom kansen voor onderzoekers verbeteren. Het vertalen van onderzoeksresultaten naar economische impact wordt verhinderd doordat het investeringsklimaat te weinig durfkapitaal aantrekt en behoudt, concludeert de Commissie. De ERA moet aantrekkelijker worden voor het opschalen van innovatie, door meer coördinatie van regelgeving, het benutten van private investeringen en gerichte ondersteuning voor doorbrekende digitale en groene technologieën.
Verdiepen van de ERA
Als laatste raakt het verdiepen van de ERA aan veel gebieden. Zo moet de ERA werken aan de aantrekkelijkheid van de carrièreperspectieven, werkomstandigheden en mobiliteit van onderzoekers. Ook ligt er nog veel ruimte om te werken aan vaardighedenontwikkeling voor schone energie en AI en verbeterde toegang tot technologie- en onderzoeksinfrastructuren. Het verdiepen van de ERA benodigt ook meer acties op de gebieden gendergelijkheid, open science en kennisveiligheid.
Context
De Europese Onderzoeksruimte (ERA) is een initiatief van de Commissie om in heel Europa een grenzeloze markt voor onderzoek, innovatie en technologie (O&I) te creëren. De Commissie helpt hierbij lidstaten om hun onderzoeksbeleid en -programma’s op elkaar af te stemmen en vrij verkeer van O&I te stimuleren. In september opende de Commissie een call for evidence consultatie om de voortgang van de ERA ten opzichte van haar ERA Mededeling van 2020 te meten. Op dit moment wordt ook de nieuwe ERA-beleidsagenda voor 2025 tot 2027 gevormd. De European Research Area and Innovation Committee (ERAC) bracht daarover een opinie uit en pleitte voor ambitieuze, duidelijke en concrete acties. Uit de missiebrief van Commissievoorzitter Von der Leyen aan kandidaat-commissaris Zaharieva blijkt dat de Commissie aan de slag zal gaan met een ERA verordening. Deze ERA Act zal de vijfde vrijheid van kennis in Europa moeten garanderen.
